11
(
8-rasm
) olib qaraydigan bo‘lsak, ular ko‘zimizga shu qadar
kichik ko‘rinadiki, ularning o‘lchamlarini hisobga olmasa
ham bo‘ladi.
Nuqta
– ana shunday o‘lchamlarini hisobga
olmasa ham bo‘ladigan narsalarning geometrik timsoli.
Yevklid “Negizlar” deb nomlangan asarida nuqtani hech
bir qismga ega bo‘lmagan shakl sifatida keltirgan. Har
qanday nuqtalar to‘plami geometrik shakl sifatida qaraladi.
Tekis yotqizilgan temiryo‘l relslari
(9-rasm)
, sim-
yog‘ochga tarang tortilgan elektr simlari, tarang tortilgan
dor simi kabi jismlarning geometrik timsoli
to‘g‘ri chiziq
bo‘ladi. Yorug‘lik nuri to‘g‘ri chiziq bo‘ylab tarqaladi. Aslida
to‘g‘ri chiziq cheksiz shakldir. Biz uni qog‘oz, sinf dos
-
kasida tasvirlaganda uning kichik bo‘laginigina chizamiz
xolos. Lekin to‘g‘ri chiziqni doim har ikki tomonga cheksiz
davom etgan deb tasavvur qilish kerak.
Pol, stolning ustki qismi, devor, daftar varag‘i sirti,
sokin ko‘ldagi suv sathi
(10-rasm)
kabilarning geometrik
timsoli
tekislik
bo‘ladi.
Nuqtalar katta lotin harflari
A, B, C, D,
...
, to‘g‘ri chiziq
-
lar kichik lotin harflari
a, b, c, d,
... bilan belgilanadi va
“
A
nuqta”, “
a
to‘g‘ri chiziq”
tarzida o‘qiladi
(11-rasm)
.
9
10
11
B
C
A
a
A, B, C
–
nuqtalar
a
–
to‘g‘ri chiziq
A
∈
a, B
∈
a, C
∈
a
8
12
O
nuqta –
b
va
c
to‘g‘ri
chiziqlarning
kesishish nuqtasi
O
b
c
