• Yasash.
  • Z. R. Babayeva Sirdaryo viloyati Guliston shahridagi 11-sonli umumiy oʻrta taʼlim maktabining matematika fani oʻqituvchisi




    Download 53,35 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet89/108
    Sana17.05.2024
    Hajmi53,35 Mb.
    #240157
    1   ...   85   86   87   88   89   90   91   92   ...   108
    Bog'liq
    Geometriya 7 uzb 2022

    Yasash.
     
    AB=c
     
    asos va
     
    CD=h
    c
     
    balandlik
     
    yasaladigan 
    ABC
    teng yonli uchburchakning berilgan elementlari 
    bo‘lsin 
    (30-rasm).
    1. Tahlil bosqichi.
     
    Aytaylik, 
    ABC
    uchburchak yasal
    -
    gan bo‘lsin. Uning 
    AB
     
    asosi berilganligi uchun 
    A
     
    va 
    B
     
    uchlarining o‘rni aniq. 
    C
     
    uchning o‘rnini topsak, masala 
    hal bo‘ladi. Ma’lumki, 
    CD
    balandlik teng yonli uchburchak 
    asosining o‘rtasiga tushadi.
    Demak, berilgan 
    AB
     
    asosning o‘rtasi 
    D
     
    nuqtani topib, 
    shu nuqtadan asosga perpendikulyar tushirsak va per
    -
    pendikulyarda 
    D
     
    nuqtadan boshlab berilgan balandlik 
    kesmasini ajratsak, 
    C
    nuqtaning o‘rnini topgan bo‘lamiz. 
    2. Yasash bosqichi:
     
    a)
     
    berilgan 
    AB
    kesmaning o‘rtasi 
    D
     
    nuqtani topamiz; b) 
    D
     
    nuqtadan o‘tuvchi va 
    AB
    kes-
    maga perpendikulyar bo‘lgan to‘g‘ri chiziqni o‘tkazamiz; c) perpendikulyarga 
    D
     
    nuqtadan 
    boshlab 
    h
    c
     
    balandlik kesmasini qo‘yamiz; d) 
    C
     
    nuqtani 
    A
     
    va 
    B
     
    nuqtalar bilan tutashtiramiz.
    3. Asoslash bosqichi.
     
    Hosil bo‘lgan 
    ABC
     
    uchburchakning asosi va balandligi berilgan 
    kesmalarga teng hamda u teng yonli, chunki uning balandligi asosiga perpendikulyar. 
    Demak, yasalgan uchburchak izlanayotgan uchburchakdan iborat. 
    4. Tadqiq bosqichi.
    Ixtiyoriy kesmaning o‘rtasiga yagona perpendikulyar tushirish 
    mumkinligi uchun masala yagona yechimga ega bo‘ladi.
    30
    A
    B
    C
    D
    29
    c
    h
    c


    160
    ?
    ?
    ?
    ?
    Amaliy mashq va tatbiqlar
    ?
    ?
    ?
    ?
    Mavzuga doir savollar
    1.
    a) 30°; b) 60°; c) 15°; d)120°; e) 45° li burchaklar berilgan. Oddiy chizg‘ich va sirkuldan 
    foydalanib ularga teng burchaklarni yasang.
    2.
    a) 75°; b) 90°; c) 135° li burchaklar berilgan. Oddiy chizg‘ich va sirkuldan foydalanib, 
    ularga teng burchaklarni yasang.
    3.

    A
    =
    α
    va 

    B
    =
    b
    burchaklar berilgan (
    α
    >
    β
    ). O‘lchovi: a) 2
    α
    ; b) 
    α

    β
    ; c) 2
    α
    +
    β
    bo‘lgan 
    burchaklarni yasang.
    4
    .
    45° va 30° burchaklar berilgan. O‘lchovi: a) 15°; b) 75°; c) 105°; d) 120° bo‘lgan bur-
    chaklarni yasang.
    5.
    Burchak chizing va uni to‘rtta teng burchakka ajrating.
    6.
    Oddiy chizg‘ich va sirkul yordamida: a) 90°; b) 60°; c) 30° li burchaklarni teng ikkiga 
    bo‘ling. 
    7.
    45° li burchakni uchta teng burchaklarga bo‘ling.
    8*

    36° li burchak berilgan. Sirkul va oddiy chizg‘ich yordamida 99° li burchak yasang.

    Download 53,35 Mb.
    1   ...   85   86   87   88   89   90   91   92   ...   108




    Download 53,35 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Z. R. Babayeva Sirdaryo viloyati Guliston shahridagi 11-sonli umumiy oʻrta taʼlim maktabining matematika fani oʻqituvchisi

    Download 53,35 Mb.
    Pdf ko'rish