|
Zahiriddin muhammad bobur nomidagi andijon davlat universiteti axborot texnologiyalari va kompyuter
|
| bet | 8/9 | | Sana | 14.09.2023 | | Hajmi | 1.42 Mb. | | #81845 |
Bog'liq Kurs Ishi 6-mavzu Page Maker dasturi haqida ma\'lumottextBox1, textBox2, textBox3: Matn kiritish uchun uchta TextBox yaratamiz.
button1: Button nazorati, yani tugma.
dataGridView1: Ma'lumotlarni ko'rsatadigan DataGridView nazorati.
dateTimePicker1: Sana tanlash uchun foydalaniladigan DateTimePicker nazorati.
15-rasm. Talabalarni ro’yxatga oluvchi forma
2.4. Maʼlumotlar bazasini (MB) yaratish va loyihaga ulash
MySQL Front dasturi nima va u nima uchun kerak?
MySQL Front - bu Windows operatsion tizimi uchun mo’ljallangan grafik interfeysli MB boshqaruv dasturi. U MySQL serverga ulanib, MB larni yaratish, tahrirlash, saqlash, nusxalash va boshqa amallarni bajarish imkonini beradi. U bir qancha afzalliklarga ega. U bepul, ochiq manbali va qulay interfeysga ega dastur. MySQL Front MB ga ma’lumotlar kiritish, so’rovlash, o’chirish, filtrlash, tartiblash va boshqa amallarni bajarish imkonini beradi.
MySQL Front dasturini yuklab olish va o’rnatish
Rasmiy veb-saytga o'tamiz va so'nggi versiyasini yuklab olamiz. Yuklab olamizan faylni ochib va o'rnatuvchini ishga tushiramiz. O'rnatuvchi bizdan tilni tanlashimizni so'raydi. Shartnomani o’qib va "Roziman" tugmasini bosamiz. O'rnatuvchi bizdan o'rnatish uchun komponentlarni tanlashimizni so'raydi. Biz kerakli komponentlarni belgilashimiz mumkin yoki standan tanlovni qoldirishimiz mumkin. O'rnatuvchi bizdan o'rnatish papkasini tanlashimizni so'raydi. Biz kerakli jildni tanlashimiz mumkin. O'rnatuvchi Bizdan o'rnatishni boshlash uchun tasdiqlashimizni so'raydi. O'rnatish tugmasini bosamiz va o'rnatish jarayoni tugashini kutamiz. O'rnatuvchi dasturni ishga tushirish uchun Finish tugmasini bosishimizni so'raydi. Agar dasturni hozir ishga tushirishni xohlamasak, MySQL Front-ni ishga tushirish katagiga belgi qo'yishimiz mumkin. O'rnatuvchi bizga o'rnatish muvaffaqiyatli bo'lganligi haqida xabar beradi. Yopish tugmasini bosamiz. Bu MySQL Front-ni yuklab olish va o'rnatishni yakunlaydi. Endi biz dasturni ishga tushirishimiz, MySQL serveriga ulanishimiz va MB yaratishimiz mumkin.
MySQL Front dasturini ishga tushirish va MySQL serverga ulanish
Bosh menyu yoki ish stolidan MySQL Front ni tanlaymiz.
Dastur bizdan MySQL serverga ulanish uchun ma’lumotlarni kitirishimizni so’raydi. Ushbu ma’lumotlarni biznamiz server sozlamalariga qarab to’ldiramiz:
Hostname: localhost
Port: 3306
Username: root
Password: (bo’sh qoldirishimiz yoki parol kiritishimiz mumkin.)
Connect tugmasini bosamiz va serverga ulanish jarayonini kutamiz.
Agar serverga ulanish muvaffaqiyatli bo’lsa, dastur bizga serverda mavjud MB larni ko’rsatadi. Agar serverga ulanishda xato bo’lsa, dastur xato xabarini ko’rsatadi. Bu holatda, ma’lumotlarni tekshirib, qayta urinib ko’rishimiz kerak.
MySQL Front dasturida yangi MB yaratish va unga nom berish
Dasturnamiz chap tomonida joylashgan Database Explorer oynasida, server nominamiz ustiga o’ng tugmachasini bosib, New Database ni tanlaymiz.
Yangi ochilgan oynada, MB ga nom berishimiz so’raladi. Masalan, “LoginDB” deb nomlaymiz.
OK tugmasini bosamiz va yangi MB ni yaratish jarayonini kutamiz.
Agar MB muvaffaqiyatli yaratilsa, dastur bizga yangi MB ni ko’rsatadi. Agar MB yaratishda xato bo’lsa, dastur bizga xato xabarini ko’rsatadi. Bu holatda, nomni tekshirib, qayta urinib ko’ramiz.
MySQL Front dasturida MB namiz jadval va maydonlarini yaratish va tahrirlash
Ma'lumotlar bazasi Explorer oynasida "MB" nomini o'ng tugmasini bosib " New Table"ni tanlaymiz. Ochilgan yangi oynada " Users" kabi jadval nomini kiritamiz. "OK" tugmasini bosib va yangi jadval yaratilishini kutamiz. Agar jadval muvaffaqiyatli yaratilgan bo'lsa, dastur yangi jadvalni ko'rsatadi. Jadval maydonlarini yaratish uchun jadval nomini o'ng tugmasini bosib " Edit Table" - ni tanlaymiz. Yangi ochilgan oynada maydonlarni qo’shish, o'chirish va tahrirlashimiz mumkin. Har bir maydon uchun nom, ma'lumotlar turi, uzunlik, indeks, kalit va boshqa xususiyatlarni belgilashimiz mumkin. Maydon qo'shish uchun " New Field" tugmasini bosamiz va kerakli xususiyatlarni kiritamiz:
id: int(11), primary key, auto increment
username: varchar(20), not null
password: varchar(20), not null
email: varchar(50), not null
Maydonni o'chirish uchun uni tanlab " Delete Field" tugmasini bosamiz. Maydonni tahrirlash uchun uni tanlab va xususiyatlarini o’zgartiramiz. Maydonlar yaratilgandan so'ng, "Save Changes" tugmasini bosib va o'zgarishlarni saqlash jarayoni tugashini kutamiz.
MySQL Front dasturida MB ga ma’lumotlar kiritish, so’rovlash va o’chirish
Ma'lumotlar bazasi Explorer oynasida "MB" nomini o'ng tugmasini bosib "Open Database"-ni tanlaymiz. Yangi ochilgan oynada biz MB jadvallari va maydonlarini ko'rishamiz mumkin. Jadvalni tanlash uchun uning nomini tanlaymiz. Jadvalni tanlagandan so'ng, dastur bizga jadvaldagi ma'lumotlarni ko'rsatadi. Ma'lumotlarni kiritish, so'rash va o'chirish uchun quyidagi buyruqlardan foydalanamiz:
Ma’lumot kiritish uchun, "Insert Record" tugmasini bosamiz va yangi qatorga kerakli ma’lumotlarni kiritamiz:
username: admin
password: 1234
email: admin@example.com
Ma'lumot so'rash uchun " Filter Records" tugmasini bosamiz va so'rov shartlarini kiritamiz, masalan, username = 'admin'.
Ma'lumotni o'chirish uchun "Delete Records" tugmasini bosamiz va o'chiriladigan qatorni tanlaymiz. Ma'lumotni kiritish, so'rash yoki o'chirishdan so'ng, "Save Changes" tugmasini bosamiz va o'zgarishlarni saqlash jarayonini kutamiz.
Ushbu ma’lumotlardan foydalanib MySQL Front dasturida loyihamizni davom ettiramiz. Bizning dasturimizga MB ni ulashdan oldin bizga kerakli bo’ladigan ma’lumotlar bazasi va jadval hamda uning ustunlarini yaratib olamiz. Ma’lumotlar bazasi nomini reyting_daftarcha deb berishimiz mumkin. fanlar nomli jadval yaratib olamiz va u 7ta ustundan iborat bo’ladi: id, talaba, fan_turi, yuklama, kredit, reyting, baho.
id: bu ustun har bir talabaning identifikatorini saqlaydi. U int (11) ma’lumot turida bo’lib, asosiy kalit va avtoinkrement xossalari bor.
talaba: bu ustun talabaning ism-familiyasini saqlaydi. U varchar (20) ma’lumot turida bo’lib, NULL qiymat qabul qilmaydi.
fan_turi: bu ustun talabaning o’qiydigan faninamiz turini saqlaydi. U varchar (20) ma’lumot turida bo’lib, NULL qiymat qabul qilmaydi.
yuklama: bu ustun talabaning fan bo’yicha olib boradigan yuklama miqdorini saqlaydi. U int (11) ma’lumot turida bo’lib, NULL qiymat qabul qiladi.
kredit: bu ustun talabaning fan bo’yicha olishi mumkin bo’lgan kredit sonini saqlaydi. U int (11) ma’lumot turida bo’lib, NULL qiymat qabul qiladi.
reyting: bu ustun talabaning fan bo’yicha olishi mumkin bo’lgan reyting sonini saqlaydi. U int (11) ma’lumot turida bo’lib, NULL qiymat qabul qiladi.
baho: bu ustun talabaning fan bo’yicha olishi mumkin bo’lgan baho sonini saqlaydi. U int (11) ma’lumot turida bo’lib, NULL qiymat qabul qiladi.
Bu ustunlar haqida ko’proq ma’lumot olish uchun MySQL Front dasturida DESCRIBE yoki SHOW COLUMNS buyruqlaridan foydalanishimiz mumkin. Masalan, quyidagi buyruqni ishlatishamiz mumkin:
DESCRIBE reyting_daftarcha;
Bu buyruq bizga reyting_daftarcha jadvalining har bir ustuni haqida quyidagi ma’lumotlarni beradi:
Field: ustun nomi
Type: ma’lumot turi
Null: ustun NULL qiymat qabul qila oladimi
Key: ustun indekslaymizanmi
Default: ustunning default qiymati
Extra: ustunning maxsus xossasi
Yaratilgan MBni loyihaga qo’shish uchun bizga MySQL Connector ilovasi kerak bo’ladi. Bu ilovani internet orqali qidirishimiz yoki quyidagi link orqali topishimiz mumkin:
https://dev.mysql.com/get/Downloads/Connector-C++/mysql-connector-c++-8.0.33-winx64.msi
Ilovani o’rnatib bo’lgandan so’ng uni Visual Studio 2022 dasturiga tanitishimiz kerak bo’ladi. Visual Studio 2022 dasturida loyihamizga kiramiz va o’ng tarafdagi Solution Explore oynasidan References bo’limiga sichqonchaning o’ng tugmasini bosamiz. Add Reference...ni tanlaymiz. Qidiruv oynasiga mysql deb yozamiz qidirishni bosamiz. MySql.Data.dll nomli faylni tanlab OK tugmasini bosamiz. Agar bizda bu fayl chiqmasa Browse tugmasini bosib MySql Connectorni o’rnatgan joyimizga kirib MySql.Data.dll faylini topib OKni bosamiz. So’ng Main formasiga o’tib quyida ko’rsatilgandek qilib kodlarni joylaymiz:
16-rasm. Solution Explore oynasi.
using namespace MySql::Data::MySqlClient;
MySqlConnection^ conn = gcnew MySqlConnection();
DataTable^ table = gcnew DataTable();
MySqlDataAdapter^ adp = gcnew MySqlDataAdapter();
MySqlCommand^ cmd = gcnew MySqlCommand();
MySqlDataReader^ rdr;
Bu kod orqali dasturimizga MySQL ma’lumotlar bazasini ulashni ko’rib chiqdik.
|
| |
