|
Zаminimizning qimmаtbаhо minеrаl хоmаshyo rеsurslаrigа bоyligi хаlq
|
| bet | 6/11 | | Sana | 27.09.2023 | | Hajmi | 0.85 Mb. | | #84330 |
Bog'liq Jamshid Н.Кун, Borland delphi 7 dasturlash muhitida 11 sinf geometriya faniga oid masalalarni yechish ilovalar yaratish, corex, FAMOUS MUSEUMS OVER THE WORLD, INFORMATIKA TA’LIMIDA INTEGRATSIYA O‘QITISHNING MAQSADI,MAZMUNI, VOSITASI, NATIJASI SIFATIDA NAMOYON, 5-ma’ruza. Kichik maktab yoshi davrida psixik rivojlanish xususi, 5-sinf-matematika-fanidan-barcha-choraklar-uchun-test-savollari-toplami| t1-t2=q2δ/2λ. (1)
bundan yumshagan qatlam qalinligi, m:
δ=2λ (t1 -t2 )/q2. (2)
bunda, λ – issiqlik o‘tkazuvchanlik koeffitsienti, J/(m∙s∙K).
(2) tenglamadan kelib chiqadiki, materialning doimiy fizikaviy issiqlik xossalarida va erigan va erimagan qatlamlar yuzasidagi doimiy haroratlarda yumshagan qatlam qalinligi faqat qizdiriladigan qatlamga yetkaziladigan solishtirma issiqlik oqimi miqdori bilan aniqlanadi: solishtirma issiqlik oqimi miqdori qancha katta bo‘lsa, yumshagan qatlam qalinligi shuncha kam bo‘ladi (eritishga issiqlikning doimiy iste'mol qilinishida).
Erigan va yumshagan qatlamlar chegarasidagi solishtirma issiqlik oqimi miqdori qizdirish va eritish o‘lchamlariga hamda eritish qatlami qalinligiga, ya'ni, eritish maydoni siljishi tezligiga bog‘liq. Oddiy eriydigan qatlam qizishi tezligi
v1 = q1-q2 /(Chol γ dS)
(3)
bunda, Susl – eritishning ochiq issiqligini hisobga olgan holda, eriydigan qatlamning shartli issiqlik sig‘imi, Susl = [ρ/(t1 – to‘rt)]; to‘rt- eriydigan qatlamning o‘rtacha harorati, ρ- eritishning yashirin issiqligi, J/kg, S- issiqlik sig‘imi, J/(kg∙K); γ – material zichligi, t/ m3.
v2 = (2Ф+ 2)q2 /{[r -(S + δ)] γ C}
(4)
bunda F- bo‘lak shakli koeffitsienti (shar uchun F=1/2).
Yumshagan qatlamning eng kam qalinligini ta'minlovchi (q) eriydigan qatlamga yetkaziladigan solishtirma issiqlik oqimi miqdoriga v1=v2 bo‘lganda erishiladi. Boshlang‘ich (t0) haroratdan (tk) oxirgi haroratgacha bo‘lak qizdirilishi davomiyligi
τ = r γ C(tK -t0 )/[(2Ф+2)q]. (5)
Temir rudali material bo‘laklarining boshlang‘ich harorati oshishi bilan uning eritish zonasiga kelishi bo‘yicha qizdirish vaqti qisqaradi, bu qizdirish tezligi ortishiga olib keladi. Jumladan, 1173 K haroratda temir rudali okatishlar uchun erimagan qatlam qizishi tezligi, ya'ni, qatlamda issiqlik tarqalishi tezligi eritish tezligidan kichikdir. 1173K bo‘lganda
v1=v2, >1173 K v1 > v2.
Shunday qilib, yumshagan material qatlami qalinligi kichik bo‘lishi uchun eritishning yuqori tezligi gaz va temir rudali materialning eriydigan bo‘laklari o‘rtasida jadal issiqlik almashinuvi lozimdir. Solishtirma issiqlik oqimining va issiqlik uzatish koeffitsientining katta miqdorlarida ushbu shartlarni bajarish mumkin. q=100+450 kJ/m2∙s bo‘lganda yumshagan qatlam qalinligi bir necha millimetrni tashkil qiladi. Bunday solishtirma issiqlik oqimi va issiqlik uzatish koeffitsienti plazmali generatorda tiklagich gazni qizdirishda mumkindir. Gazning nisbatan ozroq miqdori (gazda azot mavjud emas) va yuqori harorat plazmatronning ozroq solishtirma qalinligida shaxta reaktoriga issiqlikning katta miqdorini (8000 kJ/m3 gaz) kiritish imkonini beradi. Domna pechida (2500 kJ/m3) gaz birligiga issiqlikning nisbatan kam miqdorida va uning nisbatan past haroratida issiqlik uzatish koeffitsienti ancha kam. Natijada pech balandligi bo‘ylab harorat o‘zgarishi ko‘p emas, va temir rudali material yumshagan holatda bo‘lgan zona (haroratning eritish haroratidan farqi) balandlik bo‘ylab 0,5 m va undan ortiqqa tarqaladi. Mana shuning uchun domna pechida kokssiz ishlash mumkin emas, chunki u yumshash zonasida gazlarning filtrlanishini va temir rudali materiallarning erishini ta'minlaydi. Gazni plazmali generatorda qizdirishda pech balandligi bo‘ylab temir rudali materiallar yumshashining eng kichik zonasini ta'minlovchi zarur bo‘lgan solishtirma issiqlik oqimiga va issiqlik uzatish koeffitsientiga generatorning belgilangan solishtirma quvvatida erishiladi.
Plazmali generator quvvatini hisoblash asosiga shaxta pechining issiqlik balansi yotadi. Berilgan yiriklikdagi temir rudali materialni tushirish mumkin bo‘lgan plazmatron soplosida eritilgan kritik hajm bo‘shlig‘i uchun eritish zonasiga vaqt birligida Q=Q′+Qpot issiqlik miqdorini berish lozim, bunda Q′– materialni qizdirish uchun boshlang‘ich haroratdan eritish haroratigacha, eritmani eritishga va qizdirishga zarur bo‘lgan issiqlik miqdori, J/s; Qpot – olovbardosh taxlama orqali sovitish suvi bilan pechdan chiqadigan gaz bilan issiqlik talafoti, J/s. Quyidagini yozish mumkin
Q' = q min F (6)
bunda, q – temir rudali materialni eritishni va yumshagan qatlamning eng kam qalinligini ta'minlovchi eng kam joiz bo‘lgan solishtirma issiqlik oqimi; F – eritilgan bo‘shliq yuzasi maydoni, m2.
tn boshlang‘ich haroratli temir rudali materialni qizdirishda o‘zgarmas haroratda v1 ≥ v2 bo‘lgan sharoitni ta'minlaydigan solishtirma issiqlik oqimiga ega bo‘lishi lozim. Eritish paytida yuza harorati tpl eritish haroratiga teng. Unda yuza va bo‘lak markazi o‘rtasidagi harorat tafovuti
Δt1= terish -tH (7)
Temir rudali material bo‘lagi o‘lchamini (r –radius) va fizikaviy issiqlik xususiyatlarini bilib, Δt harorat tafovutini ta'minlaydigan (qkr ) solishtirma issiqlik oqimini aniqlash mumkin:
qqat =2 λ Δt1 /r = 2 λ (terish -tH )/r
(8)
bunda, λ -temir rudali materialning issiqlik o‘tkazuvchanlik koeffitsienti, J/(m·s·K). < qkr issiqlik oqimi bo‘lakda haroratning keraklicha taqsimlanishini ta'minlay olmaydi. qkr bo‘lganda, Δt2 = Δtpl- Δtrazm dagi bo‘lak qalinligi yumshagan qatlamning joiz bo‘lgan eng yuqori qalinligidan iborat, m, ya'ni:
δ qat = 2 λ Δt2 /qqat (9)
Eritish zonasiga issiqlikning shunday miqdorini keltirish kerakki, bunda solishtirma issiqlik oqimining eng katta yuzasi plazmatron soplosida erigan bo‘shliq hosil bo‘lishi qkr dan kichik bo‘lmasligi lozim. Erigan bo‘shliq maydoni (dk- temir rudali material bo‘lagining eng katta diametri). (6) ifodaga F va qkr ning qiymatlarini qo‘yib, quyidagini hosil qilamiz:
Q1 =[2 λ (terish -tH )/r] π n2dk2 (10)
Qyo'q = CBmB (tBK -tBH ) +mГСГtГ + (t1+t2 ) f /∑(δ/ λ +1/ α). (11)
Issiqlik talafoti, J/s, bunda, Sv va Sr – suv va koloshnikli gazning issiqlik sig‘imi; m- sovitishga suv sarfi; mr -koloshnikli gazning chiqishi; tnv va tkv – sovituvchi suvning boshlang‘ich va oxirgi harorati; tg – koloshnikli gaz harorati; t1 va t2 – olovbardosh qatlamning ichki va tashqi yuza harorati; δ – issiqlik yo‘qotiladigan material qatlami qalinligi; α – qoplama va sirtning issiqlik o‘tkazuvchanlik koeffitsienti; λ- tabiiy konveksiyada issiqlik o‘tkazuvchanlik koeffitsienti; f - issiqlik yo‘qotiladigan yuza maydoni. Shunday qilib, jarayonga zarur bo‘lgan issiqlikning eng kam miqdori, J/s
Qmin = (2 λ (terishr -tH )/r ) π n2dK2 +CBmB (tBK +tBH )+mГСГtГ +(( t1-t2 )
/(∑(δ/ λ)+(1/ α))) f (12)
Qg issiqlikning bir qismi tabiiy gazning to‘liq bo‘lmagan yonishida ajralib chiqadi (plazma hosil qiluvchi – tabiiy gaz va kislorod), qolganlari plazmali generatorda gazni qizdirishda olinishi mumkin. Shunga ko‘ra, FIK (η) hisobga olib, zarur bo‘lgan issiqlik olinishini ta'minlovchi plazmatronning eng kam quvvati, VT
Nmin = (Qmin -QГ )/ η. (13)
Temir rudali materialning berilgan yirikligida va uning fizikaviy issiqlik xususiyatlarida eritma bo‘yicha shaxta pechining unumdorligi, t/s), plazmali generatorda tiklagich gazni qizdirishda Nmin quvvat bilan shunday aniqlanadi
Pmin = 2 λ (terish -tH ) π n2dK2
r[C1 (terish -tH )+qo'chC2 (t p -tH )] (14)
bunda, S1 – material turiga va eritish sohasiga kelgunicha uning tiklash darajasiga bog‘liq bo‘lgan temir rudali material issiqlik sig‘imi; S2 – eritmaning issiqlik sig‘imi; qud – material erishining solishtirma issiqligi; tr – eritma harorati.
Shaxta pechi unumdorligini bilib, (13) va (14) tenglamalardan plazmatronlarning zaruriy jamlanma quvvatini, Vt, aniqlash mumkin:
N ={P[C1 (terish -tn )+qo'ch +C2 (t p -terish)]+Qyo'qotish -qg}(1/ η) (15)
bunda, R- berilgan unumdorlik.
|
| |
