25
ZAMONAVIY STEAM YONDASHUVI ZAMON TALABI
Meliboyeva Sojida
Oʻktamovna
Denov tadbirkorlik va pedagogikainstituti
Pedagogika fakulteti boshlangʻich taʼlim yoʻnalishi
II bosqich talabasi
meliboyevasojida@gmail.com
Kenjayeva Munira Nabijon qizi
Denov tadbirkorlik va pedagogikainstituti
Pedagogika fakulteti boshlangʻich taʼlim yoʻnalishi
II bosqich talabasi
Annotasiya:
Ushbu maqolada STEAM taʼlim tizimi, uning vazifalari, hozirgi
kundagi oʻrni yoritib berilgan.
Kalit soʻzlar:
STEAM taʼlim tizimi,STEM ta’lim tizimi, fan, texnologiya,
muhandislik, dizayn, kommunikatsiya, ijodkorlik.
Abstract
:This article describes the STEAM education system,its tasks and its
place today.
Keywords
:STEAM
education
system,STEM
education
system,science,technology,engineering,design,communication,creativy.
Аннотация:
В данной статье описывается система образования STEAM,
ее задачи и ее текущая роль.
Ключевые слова
: система образования STEAM, система образования
STEM, наука, технология, инженерия, дизайн, коммуникация, творчество.
Mamlakat taraqqiyotini rivojlantiradigan yagona yo’l bu ta’limdir.Ta’lim,
ilm,fan,madaniyat,ma’rifat ustuvor bo’lgan mamlakat yuksalaveradi.Shuning
uchun hozirgi kunda ta’limni rivojlantirish ustuvor yo’nalishlardan bo’lib
kelmoqda.Ta’lim tizimi isloh qilinmoqda.Prezidentimizning Oliy Majlis va
O’zbekiston xalqiga qilgan Murojaatnomasida 2023-yilga ,,Insonga e’tibor va
sifatli ta’lim yili’’ deb nom berganlari ham ta’lim tizimining rivojlanishiga ,ta’lim
sohasida boshlangan ulkan ishlarni izchil davom ettirishga qaratilgan.O’zbekiston
Respublikasi Prezidentining 2018-yil 5 sentyabrdagi “2018–2021-yillarda
O‘zbekiston Respublikasi xalq ta’limi tizimini yanada takomillashtirish bo‘yicha
chora-tadbirlar dasturi to‘g‘risida”gi №PQ–3931- son qarorida ta’lim sifatini
yaxshilash va innovatsion ta’lim texnologiyalarini joriy etish vazifasi belgilangan.
Unga ko‘ra ilg‘or jahon tajribasiga tayanib, yangi davlat ta’lim standartlari va
26
umumiy o‘rta ta’lim oʻquv dasturlarini bosqichma-bosqich joriy etish va
takomillashtirish ko‘zda tutilgan.
1
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-
yil 29-apreldagi “O‘zbekiston Respublikasi xalq ta’limi tizimini 2030-yilgacha
rivojlantirish konsepsiyasini tasdiqlash to‘g‘risida”gi PF-5712-son farmoniga
ko‘ra, innovatsion ta’lim jarayoniga o‘tish, zamonaviy kadrlarga bo‘lgan ehtiyojni
inobatga olish, AKT va ta’lim berishning yangi metodlarini joriy etish, dars
jarayonini STEAM ta’lim texnologiyasi talablari asosida tashkil etish, STEAM
(tabiiy fanlar, texnologiya, muhandislik, dizayn va matematika) fanlarini o‘qitish
bo‘yicha o‘quv kurslaridan o‘tgan pedagoglar 2023-yilda 10%, 2030-yilga kelib
50%ga yetishi, yangi kasbiy kompetensiyalarni o‘zlashtirish uchun zarur bilimlar
bazasini shakllantirish kabi vazifalar belgilangan.
2
STEAM deganda biz, tanqidiy fikrlash, tadqiqot qobiliyatlari va guruhda
ishlash ko’nikmalarini rivojlantirish vositasi sifatida bir nechta fan yo’nalishlarini
birlashtirgan yangi ta’lim texnologiyasini tushunamiz.
STEM deganda biz real hayot talablaridan kelib chiqqan holda akademik
ilmiy- texnikaviy konsepsiya doirasida integratsiyalashgan holda oʻqitishni
tushunamiz.
STEAM bu —
S –Science – tabiiy fanlar;
T – technology-texnologiya;
E – engineering-muhandislik;
A – art -sanʼat;
M – math- matematika.
STEAM o’quv dasturi o’quvchilarni fanlararo va amaliy yondashuv
yordamida oʻqitish g’oyasiga asoslangan. STEAM beshta fanning har birini
alohida-alohida oʻrganish o’rniga, ularni bitta ta’lim yo’liga birlashtiradi, yaʼni
integratsiyalashgan holda oʻqitishni tushunishimiz mumkin.
STEAM XXI asrning innovatsion texnologiyalariga asoslangan yangi o’quv
tizimi hisoblanadi,uning asosiy maqsadi bolalarda mustaqil,tanqidiy fikrlashni
rivojlantirishdir. Bu an’anaviy maktab ta’lim modelidan tubdan farq qiladigan va
ijodiy va tahliliy ko’nikmalarni rivojlantirishga asoslangan yangi tizim. STEM
1
O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018-yil 5 sentyabrdagi “2018–2021-yillarda O‘zbekiston Respublikasi
xalq ta’limi tizimini yanada takomillashtirish bo‘yicha chora-tadbirlar dasturi to‘g‘risida”gi №PQ–3931- son qarori
2
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 29-apreldagi “O‘zbekiston Respublikasi xalq ta’limi tizimini 2030-
yilgacha rivojlantirish konsepsiyasini tasdiqlash to‘g‘risida”gi PF-5712-son farmoni
27
ta’limi Amerika Qo‘shma Shtatlarida America COMPETES qonuni orqali qo‘llab-
quvvatlandi. Ushbu Qonun STEM ta’limini rivojlantirishga qaratilgan bo‘lib,
STEM Ta’limining besh yillik rivojlantirish strategik rejasi (2013-2018) ishlab
chiqilgan.Ushbu strategiya tabiiy, aniq, muhandislik va matematika fanlari o‘zaro
integratsiyasi bo‘yicha innovatsion o‘qitish uslublarini yaratishga qaratilgan.
Shundan so‘ng AQSh maktablarida STEM ta’limi dasturlari ishlab chiqilib, o‘quv
jarayonlariga tatbiq etildi.Dunyoda muhandislik rivojlanib borayotgan davlatlar
amaliyotiga ko‘ra nazariy olingan bilimlarni amaliy faoliyat jarayonida foydalanish
ko‘nikmalarini shakllantirishga yo‘naltirilgan yangi STEAM yondashuvli ta’limga
katta e’tibor qaratilganini koʻrishimiz mumkin.
STEAM
analitik
fikrlashni,til
qobiliyatini,yozish
va
o‘qish
qobiliyatini,axborotni
matn
holatida
qayta
ishlash
qobiliyati,deduktiv
fikrlashni,induktiv fikrlashni, tanqidiy fikrlashni,ijodkorlikni,tasavvurni, his-
tuyg‘ularni,jodkorlik
va
innovatsiyalarga
tayyorlikni,tanqidiy
fikrlashni,
tashabbuskorlikni, harakatchanlik va moslashuvchanlikni,oʻzaro aloqani,bir
vaqtning o‘zida bir nechta axborot oqimlarini tahlil qilish qobiliyatlarini
rivojlantiradi.STEAM taʼlim tizimida oʻquvchilar eshitish orqali 40%,oʻqish va
eshitish orqali 65%, oʻqish,eshitish va koʻrish orqali 75%,muammolarni hal qilish
uchun ijodiy yondoshush hamda mustaqil bajarish 90% natijaga erishadilar.
Xulosa: STEAM yoshlarning hayotiy ko‘nikmalarni rivojlantirishga
qaratilgan kichik tadqiqotlar va amaliy tajribalar tizimi hisoblanadi.
STEAM yondashuvi bolalarni turli xil tajribalar o’tkazishga, har xil
narsalarning modellarini tuzishga, mustaqil ravishda har xil mavzularda musiqa va
filmlar yaratishga, o’z mustaqil g’oyalarini haqiqatga aylantirishga va yakuniy
mahsulotni yaratishga undaydi. Ushbu ta’lim yondashuvi bolalarga nazariya va
amaliy ko’nikmalarni samarali tarzda birlashtirishga va uzluksiz ta’lim tizimining
barcha bosqichlarini oson va tez zabt etishga yordam beradi.
Foydalanilgan adabiyotlar roʻyxati:
1.
O’zbekiston
Respublikasi
Prezidentining
2018-yil
5
sentyabrdagi “2018–2021-yillarda O‘zbekiston Respublikasi xalq ta’limi
tizimini yanada takomillashtirish bo‘yicha chora-tadbirlar dasturi
to‘g‘risida”gi №PQ–3931- son qarori
2.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 29-apreldagi
“O‘zbekiston Respublikasi xalq ta’limi tizimini 2030-yilgacha rivojlantirish
konsepsiyasini tasdiqlash to‘g‘risida”gi PF-5712-son farmoni
|
