ZattíŃ DÚzilisi haqqínda dáslepki maǵLÍwmatlar mexanikalíq qubíLÍslar haqqínda dáslepki maǵLÍwmatlar denelerdiń teńsalmaqlíLÍǴÍ

4
Zattıń
dúzilisi
Mexanikalıq
qubılıslar
Jıllılıq
qubılısları
Elektr
qubılısları
Jaqtılıq
qubılısları
Ses
qubılısları
1-súwret.

5
Sabaqlıqta usı qubılıslarǵa tiyisli quramalı bolmaǵan hám ózińiz
orınlap kóre alatuǵın qızıqlı tapsırmalar beriledi.
Velosiped, avtomobil, adamnıń háreketi, qayshınıń qırqıwı hám
t.b. – bulardıń barlıǵı mexanikalıq qozǵalıslarǵa mısal bola aladı.
Suwdıń puwlanıwı hám muzlawı, metallardıń eriwi, tábiyiy gaz hám
otınnıń janıwınan shıqqan jıllılıq hám t.b. – bular jıllılıq qubılıslarına
kiredi.
Jaqtılıqtıń tarqalıwı, onıń nárse hám predmetlerden shaǵılısıwı,
hawada ayqulaqtıń payda bolıwı sıyaqlılar jaqtılıq qubılıslarına kiredi.
Qalayınsha insan qarańǵı bólmesin jaqtı ete aldı, uzaq
mámleketlerde bolıp atırǵan waqıyalardı kórip turatuǵın, azıq-
awqatlardıń buzılmastan saqlanıwına erisetuǵın boldı? Olardıń barlıǵına
elektr qubılısların úyreniw sebepli erisildi.
Ne sebepten Quyashtan jaqtılıq shıǵadı? Nege suw puw
yamasa muz kórinisinde bola aladı? Qanday sebep penen bólme
temperaturasında sınap suyıqlıq halında boladı da, temirdi suyıltıw
ushın júdá joqarı temperaturaǵa shekem qızdırıw kerek?
Mine usınday sorawlarǵa juwap beriw ushın zattıń dúzilisin úyreniw
kerek. Denelerdiń ishki dúzilisin úyrenip, onıń kóplegen qásiyetlerin
túsindiriw hámde kerekli qásiyetlerge, yaǵnıy ıssılıqqa shıdamlı,
bekkemligi joqarı hám t.b. larǵa iye bolǵan jańa zatlardı jaratıw
múmkin.
1. 1-súwretke qarap fizikalıq qubılıslarǵa tiyisli ózińizdiń 
mısallarıńızdı keltiriń.
2. Átirapımızdaǵı álemdi úyreniwde fizika qanday rol oynaydı?
3. Muzqaymaqtıń eriwi qanday qubılısqa kiredi?
4. Kúndelikli turmıstan fizikalıq qubılıslarǵa mısallar keltiriń.

6

Download 8.97 Mb.