Kuch
m aydoniga misol qilib, planetalar yoki Q uyoshning tor-
tishish
kuchi m aydonini, elektr yoki elektrom agnit m aydonini olish
mumkin.
M a’lum ki, moddiy nuqtaga ta ’sir
qiluvchi F kuchning elem en-
ta r ishi quyidagi form uladan aniqlanadi:
dA = Fxdx+ Fy dy +
Fz d z .
(92.1)
Bu ifodaning o ‘ng tom oni um um iy
holda nuqta koordinatalari-
ga bog‘liq funksiyaning to ‘liq differensiali bo‘lmaydi. (92.1) uch had
b iro r
U(x, y, z) funksiyaning to ‘liq differensiali b o ‘ladigan kuch
m aydoni potensialli kuch m aydoni deb ataladi.
Bu holda
dA = dU
rr
j
г j
r i
d U ,
d U ,
d U ,
yoki
Fxdx + Fy dy + Fz dz = ^
dx + — dy + — dz
(92.2)
b o ‘ladi.
(92.2)dan:
=
F,= ^ , F,= ^ - .
(92.3)
(92.3) shartni qanoatlantiruvchi kuch potensialli yoki konservativ
kuch,
U =
U (x, y, z) esa
kuch funksiyasi deyiladi.
Fx, F , Zoning ko‘rinishiga qarab, u kuchning potensialli ekanli-
gini aniqlash uchun (92.3) dan xususiy hosilalar olamiz:
8FX
d 2U
SFZ
d 2U
8Fy
f)2U
д у
dx d y
’
dx
d z d x
’
d z
