|
‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim yazirligi q‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi
Pdf ko'rish
|
| bet | 171/191 | | Sana | 15.01.2024 | | Hajmi | 6,72 Mb. | | #137496 |
Bog'liq 1048 pdf 63c96812dd27f 1674143762bA = b U ( x x, y x, z\\ •••; x„, y„, z „ ) .
(110.7)
(108.2) formulaga asosan:
U = U ( q t , q2 ,
qk )-
Shuning uchun (110.7) ni quyidagi ko'rinishda yozish mumkin:
8U
~
d(J
~
d U
„
M
= s
5 T 6 «
'
+
a
S
-
^
+
-
+
8 j
r
s *
‘
-
( l l a 8
>
(110.4) bilan (110.8) ni taqqoslasak:
n
_
dU
_ d U
_ d U
WT| —
— 1 WT2---- ^— » " ■ > VTA:---- ч----
dq\
dq
2
K
dqk
Yoki
Q = ™ ( j = T J )
(1Ю.9)
dqj
kelib chiqadi.
Biroq sistemaning potensial energiyasi П = — (/b o 'lg a n i uchun
umumlashgan kuch potensial energiya orqali quyidagicha ifodalanadi:
Q j = ~ -
( 110. 10)
dqj
69-
masala. 199-rasmda ko‘rsatilgan krivoship-shatunli mexanizm-
ning В polzuniga P kuch ta ’sir qiladi. OA krivoshipga esa M m o
m ent q o ‘yilgan. Sharnirlardagi ham da polzundagi ishqalanish hisob-
20 5
ga olinmay, cp ni umumlashgan
koordinata deb olib u m u m
lashgan kuch aniqlansin. K ri
voship uzunligi OA = r, shatun
uzunligi A B = I.
Yechish. Sistemaga q o ‘yil-
gan ku ch larn in g sistem anin g
mumkin b o ‘lgan ko‘chishidagi
ishi quyidagicha bo‘ladi:
Rasmdan:
dA = P
8
x
3
- M Sip.
x
2
= /*со5ф, y
2
= гвШф,
y\ = Г COS ф + л/ /2 - r
2
sin2 ф.
(
110
.
11
)
( 110.12)
( 110. 12) dan:
Sx
2
= - г 8т ф 5ф, 8j >2 = /*со8ф5ф,
&C-, = - rsin ф +
r
sin 2 tp
2 л//2
- r 2
s in 2 ф у
5ф.
(110.13)
(110.13) ni (110.11) ga qo‘yamiz:
5A =
2 л //2 -
r 2
s in 2 ф
8ф .
(110.5)
formulaga asosan umumlashgan koordinataga mos keluv-
chi um um lashgan kuch quyidagicha b o ‘ladi:
Q = Р г в т ф +
Pr
5Ш 2ф
2
yjl2 - r 2
s in 2 ф
M .
I l l - § . M um kin b o ‘lgan k o ‘chish prinsipi
M umkin boMgan ko‘chish prinsipi mexanik sistema muvozanati-
ning zaruriy va yetarli shartlarini ifodalaydi.
Teorem a. Ideal, b o ‘shatmaydigan, statsionar bog‘lanishlar q o ‘yil-
gan sistem a m uvozanatda bo ‘lishi uchun sistemaning har qanday
mumkin bo ‘Igan ко ‘chishida unga qo ‘yilgan aktiv kuchlar ishlarining
y ig ‘indisi nolga teng b o ‘lishi zarur va yetarli. M um kin boMgan ko‘-
chish prinsipining m atem atik ifodasi:
Z ^ v5rv = 0 .
( 111.1)
(111.1)
sh artn in g zarurligini isbotlaym iz. Sistem a m uvo zan at
d a boMgani u ch u n uning h ar b ir Mv nuqtasiga ta ’sir etuvchi aktiv
2 0 6
kuchlar ham da reaksiya kuchlarining geom etrik yig‘indisi nolga teng
b o ‘ladi:
|
| |
