(39.2) ni yana integrallasak:
5 = ± a x y + F0/ + 50 .
(39.3)
M o d d iy n u q ta h a ra k a ti tek is te z la n u v c h a n b o ‘lsa, (39.3) d a n
oldidagi
m u sb a t ishora; sekinlan u vch i b o ‘lsa, m inus ish o ra olib
m asala hal etiladi.
4 0 - §. Moddiy nuqta harakati koordinata usulida berilganda
uning trayektoriya tenglamasi, trayektoriya bo‘yicha
tenglam asi, tezlik va tezlanishini aniqlash
M oddiy n u q ta h arak ati k o o rdin ata u su lid a berilganda talab eti-
ladigan kin em atik e le m e n tla r quyidagi ta rtib d a aniqlanadi:
1. M oddiy n u q tan in g trayektoriya ten g lam asini
aniqlash uch u n
(32.2) dan vaqt ch iqarib tashlanadi.
2. Trayektoriya b o ‘yicha tenglam asini aniqlash uchun (32.2) dan
vaqt b o ‘yicha hosila olinib, (33.4) ga q o ‘yiladi.
3. (35.3), (35.4) va (35.5) dan foydalanib tezlik aniqlanadi.
4. (35.8), (35.9) va (35.10) ga asoslanib tezlanish topiladi.
5. Tezlik va tezlan ish yo'n alish lari trayektoriyada k o ‘rsatiladi.
12-masala. M oddiy
nu q ta harakati
x
= j ( e ! + e ~ !),
У = j ( e ' - e - !)
( 4 0 , )
te n g la m a lar bilan berilgan (x,
у — m etr,
t — sekund hisobida).
N uqtaning trayektoriya ten g la m a
si, shunin g d ek
t= 1
sekunddagi n u q ta
2
2_
te z lig i h a m d a te z la n is h i to p ils in ,
*
y ~ 1 yo‘nalishlari trayektoriyada ko‘rsatilsin.
Y echish.T rayektoriya ten g la m a si
ni aniqlash u c h u n (40.1)
ni kvadratga
k o ‘tarib ayiram iz:
------- x
x 2 - y = l .
(40.2)
(40.2)
fo rm u la x = l , y = 0 n u q ta -
d a n b o s h la n a d ig a n g ip e rb o la o ‘ng
ta rm o g ‘ining
yuqori qism idan iborat
(77-rasm).
t = 1 s e k u n d d a : x = 1,54 m ,
77-rasm.
1,18 m.
62
N u q ta tezligini aniqlash u c h u n (40.1) d a n vaqt b o ‘y ich a hosila
olam iz:
