‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim yazirligi q‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi

Download 6,72 Mb. Pdf ko'rish
bet	84/191
Sana	15.01.2024
Hajmi	6,72 Mb.
	#137496

1 ... 80 81 82 83 84 85 86 87 ... 191

Bog'liq
1048 pdf 63c96812dd27f 1674143762

(67.7)
tenglam a bilan aniqlanadi.
M oddiy n u q ta teb ran m a harak atin i um um iy holda tekshirish qu -
lay b o ‘lishi u c h u n C v C2 o ‘rniga a va a o ‘zgarm aslarni quyidag icha
tanlaym iz:
(67.8)
ni (67.5) ga q o ‘yib, M n u q ta h arak atin i aniqlovchi ten g la -
m ani quyidagi k o ‘rinishga keltiram iz:
(67.8)
ifodalarni a w a l kvadratga k o ‘tarib q o ‘sham iz, so ‘ng (67.8)
ning ikkinchisini birinchisiga h adlab b o ‘lam iz va (67.6) ni e ’tib o rg a
olsak,
kelib chiqadi.
(67.9) dan ko‘ram izki, m oddiy n u q tan in g qaytaruvchi kuch t a ’si-
ridagi harakati davriy xarakterga ega b o ‘lgan erkin te b ra n m a h a ra -
k atdan iborat ekan. Shuning u c h u n (67.4) form u la erkin te b ra n m a
harakatning differensial tenglam asi deyiladi. (67.9) tenglam a m oddiy
nuqtaning erkin teb ra n m a harakat q o n u n in i ifodalaydi.
(67.9) ten g la m a d a g i a — n u q ta n in g m u v o z a n a t h o la tid a n eng
k a tta o g ‘ishi — te b ra n is h a m p litu d a s i, k t + a — te b ra n is h fazasi,
a — boshlang‘ich faza, к — tebranishning doiraviy takrorligi deyiladi.
Erkin te b ra n m a harakat grafigi 132-rasm da ko‘rsatilgan. x dav r
o r a lig ‘id a te b r a n is h fazasi
2n ga o ‘z g a ris h in i h iso b g a o lsa k ,
(67.9) dan quyidagi tenglam ani yozish m um kin:
C, = a c o s a , C
2 = a s i n a .
(67.8)
x = as,in(kt + a ) .
(67.9)
(67.10)
k ( t + x) + a = kt + ( а +
2 л ) .
B undan erkin teb ran m a h arakat davrini aniqlovchi
2 71
Т = т
<67Л1)
(67.11)
x
form ulani hosil qilam iz.
T ebranish davrinin g teskari qiy-
m a ti te b ra n ish ta k ro rlig i d e y ila d i;
un i v bilan belgilasak, t a ’rifga k o ‘ra:
I - J
l
t
2 n '
2
n '
132-rasm.
117

(67.10), (67.11) d a n k o ‘ram izki, teb ra n ish am plitudasi va b o sh -
la n g ‘ich faza h a rak atn in g bosh lan g‘ich sh artlarig a b o g ‘liq, teb ran ish
davri, shuningdek, teb ran ish takrorligi n u q tan in g boshlang‘ich ho la-
tiga b o g ‘liq em as ek an . B ino b arin , teb ran ish davri te b ra n m a h a ra
katdagi nuqtaning o ‘zgarm aydigan xarakteristikasidir. T ebranish dav-
rin i to p ish u c h u n te b r a n m a h a ra k a tn in g differen sial ten g la m a sin i
(67.4) k o ‘rinishda tu zish va к ni topish kifoya.

Download 6,72 Mb.

1 ... 80 81 82 83 84 85 86 87 ... 191

Download 6,72 Mb.

Pdf ko'rish