• Bir tárepleme funkciyaǵa tiykarlanǵan parollar izbe izligi
  • Ózbekistan respublikasi joqari hám orta arnawli bilimlendiri ministrligi berdaq atindaǵi qaraqalpaq mámleketlik universiteti




    Download 0,69 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet9/18
    Sana02.10.2024
    Hajmi0,69 Mb.
    #273120
    1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   18
    Bog'liq
    Otaxanova Dildora

    Ózgertiliwshi 
    bir 
    tekst 
    parollar 
    izbe-izligi.
    Náwbettegi 
    autentifikaciyalaw sessiyasında paydalanıwshı naǵız ózi sessiya ushın 
    aldınǵı sessiya parolınan alınǵan jasırın giltde shifrlanǵan paroldı jaratadı 
    hám uzatadı; 

    Bir tárepleme funkciyaǵa tiykarlanǵan parollar izbe izligi
    . Usı usıldıń 
    mánisin bir tárepleme funkciyanıń izbe-iz isletiliwi (Lamparttıń ataqlı 
    sxeması) quraydı. Qawipsizlik tárepinen bul usıl izbe-iz ózgertiriliwshi 
    parollar usılına salıstırǵanda ábzal esaplanadi.


    Keń tarqalǵan bir márteli paroldan paydalanıwǵa tiykarlanǵan 
    autentifikaciyalaw protokollarınan biri Internette standartlastırılǵan S/Key (RFC 
    1760) protokolı bolıp tabıladı. Usı protokol aralıqdaǵı paydalanıwshılardıń 
    haqıyqıylıǵın tekseriwdi talap etiwshi kóplegen sistemalarda, atap aytqanda, 
    Cisco kompaniyasınıń TACACS+sistemasinda ámelge asırılǵan. 
    6.
     
    Biometirik xarakteristiklarǵa tıykarlanǵan identifikaciya hám 
    autentifikaciya usılları hám onıń kemshilikleri 
    Házirgi waqıtqa kelip, informaciya kommunikaсiya texnologiyaları kúnnen 
    kunge tez rawajlanıp barmaqta. Usınıń sebebinen de kompyuter texnologiyaları 
    kirip barǵan tarawdıń ózi qalmadı desek qáte bolmaydı. Ásirese tálim, bank, 
    finans sistemalarıda usı zamanagóy texnologiyalardı qóllaw joqarı nátiyje berip 
    atır. Usınıń menen birge informaciya qáwipsizligine bolǵan hújim de kem-
    kemnen kúsheyip baratırǵanı hesh kimge sır emes. Sonday eken, házirgi 
    dáwirdń eń aktual máselelerinen biri informaciya qáwipsizligin támiyinlewden 
    ibarat.
    Házirge shekem sistemaǵa ruxsatsız kiriwdi qadaǵan etiwdiń eń keń 
    tarqalǵan usılı retinde «parol» qoyıw principi esaplanadı. Sebebi bul usıl júdá 
    ańsat, paydalanıw ushın qolay hám kem qarjı talap etedi. Bıraq, házirge kelip 
    «parol» sisteması tolıǵı menen ózin aqlay almay atır. Yaǵnıy usı usıldıń bir qatar 
    kemshilikleri kózge taslanıp qaldı.
    Birinshiden, kópshilik paydalanıwshılar ápiwayı hám tez esga túsetuǵın 
    parollardı qollaydı. Mısalı, paydalanıwshı óz shaxsına tiyisli sáneler, atlardan 
    kelip shıqqan halda parol qoyadı. Bunday parollardı buzıw bolsa, paydalanıwshı 
    menen tanıs bolǵan qálegen shaxs ushın onsha qıyınshılıq payda etpeydi.
    Ekinshiden, paydalanıwshı paroldı kirgiziwi processinde, baqlaw arqalı da 
    kiritilip atırǵan belgilerdi bilip alıw múmkin.
    Úshinshiden, eger paydalanıwshı parol qoyıwda quramalı, uzun belgilerden 
    paydalanatuǵın bolsa, onıń ózi da usı paroldı esinen shıǵarıp qoyıwı itimallıǵı 
    bar hám aqır-aqıbetde, házirde qálegen parollardı buzıwshi programmalardıń bar 
    ekenligi kózge taslanıp qaldı. 


     Joqarıdaǵı kemshiliklerden kelip shıqqan halda sonı aytıw múmkin, 
    informaciyanı qorǵawdıń parollı principinen paydalanıw tolıq nátiyje bermiy 
    atır. Usınıń sebebinen de házirde informaciyalardan ruxsatsız paydalanıwdı 
    sheklewdiń biometrik usılların qóllaw dúnya boyınsha globallasıp barmaqta hám 
    usı baǵdar biometriya atı menen atalmaqta.

    Download 0,69 Mb.
    1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   18




    Download 0,69 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Ózbekistan respublikasi joqari hám orta arnawli bilimlendiri ministrligi berdaq atindaǵi qaraqalpaq mámleketlik universiteti

    Download 0,69 Mb.
    Pdf ko'rish