Ózbekistan respublikasi joqari hám orta arnawli bilimlendiri ministrligi berdaq atindaǵi qaraqalpaq mámleketlik universiteti

Qandayda bir quralǵa iyelik qılıwǵa 
tıykarlanǵan autentifikaciya 

Fizikalıq gilt; 

Magnit karta; 

OTR-token, bir márteli parol 
generaciya qılıwshı qurılma. 
Biometrik 
xarakteristikalarǵa 
tıykarlanǵan autentifikaciya 

Barmaq izi;

Kóz perdesi;

Dawıs, dawısqa tıykarlanǵan. 
Ayırım kompaniya yamasa firmalarda kiriw-shıǵıwǵa kúshli qadaǵalaw 
shólkemlestirilgen, yaǵnıy kompaniyaǵa kiriw huqıqı tek ǵana sheklengen 
muǵdardaǵı shaxslarǵa berilgen boladı. Mısalı, server reti kelgendege tek 
admınıstrator yamasa finans bólimi bólmelerine tek usı bólim xızmetkerleri 
kiriw huqıqına ıyelik etiwi kerek.
Házirgi kúnde taraw shólkemlerde kúshli qadaǵalawdı shólkemlestiriw 
ushın integrallasqan logikalıq qurallar járdeminde autentifikaciyalawshı SKUD 
sistemaları qollanılıp atır. Kompyuter sistemasındaǵı resurslardan paydalanıw 
ushın smart-kartalardan paydalansa boladı. Usı quraldan hár qıylı jaylarǵa 
kiriwde fizikalıq shaxslardı autentifikaciyalawda keń paydalanılıp atır.
Autentifikaciyalaw procesi bir hámde kóp faktorli bolıwı múmkin. Eger 
sistemaǵa kiriw processinde tek bir faktordan paydalanılsa bul bir faktorli 
autentifikaciya yamasa bir neshe faktordan paydalanılsa kóp faktorli 
autentifikaciya esaplanadı. Mısalı kóp faktorli autentifikaciyaga tómendegilerdi 
mısal keltirsek boladı :

paydalanıwshı sistemaǵa kiriwde smart karta menen birge paroldan 
paydalanıwı; 

barmaq izi hámde fizikalıq gilt járdeminde; 

kóz perdesi hámde PIN-kod járdeminde.
Mısalı eki faktorli autentifikaciya procesine bankomatlardı mısal keltiriwge 
boladı. Sebebi bankomatlar menen islew processinde magnit palosali karta 
hámde PIN koddan bir waqtıniń ózinde paydalanıw talap etiledi. 

Download 0,69 Mb.