Ózbekistan respublikasi joqari hám orta arnawli bilimlendiri ministrligi berdaq atindaǵi qaraqalpaq mámleketlik universiteti

Download 0,69 Mb. Pdf ko'rish
bet	4/18
Sana	02.10.2024
Hajmi	0,69 Mb.
	#273120

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 18

Bog'liq
Otaxanova Dildora

Ayrım maǵlıwmattı biliw tiykarında

Administratorlaw
(Accounting) - paydalanıwshınıń tarmaqtaǵı háreketin,
atap aytqanda, onıń resurslardan paydalanıwǵa urınıwın aytıwmız múmkin. Usı
esabat informaciyası qawipsizlik tárepinen tarmaqtaǵı qawipsizlik jaǵdayların
daǵazalaw, analizlew hám olarǵa uqsas reakciya kórsetiw ushın júdá áhmiyetli
bolıp tabıladı.
Maǵlıwmatlardı uzatıw kanalların qorǵawda
subektlerdiń óz-ara
autentifikaciyasi
, yaǵnıy baylanıs kanalları arqalı baylanısatuǵın subektler
haqıyqıylıǵınıń óz-ara isenim payda etiwi shárt. Haqıyqıylıqtıń tastıyıǵı ádetde,
seans basıda, abonentlerdiń bir-birine jalǵanıw processinde ámelge asırıladı.
«Jalǵaw» termini arqalı tarmaqtıń eki subekti 5 logikalıq baylanısıw túsiniledi.
Usı processtiń maqseti nızamlı subekt penen ámelge asırılǵanlıǵına hám barlıq
informaciya arnalǵan adresske barıwlıwına isenimdi támiyinlew bolıp tabıladı.
Óziniń haqıyqıylıǵınıń tastıyqlaw ushın subekt sistemaǵa hár túrli sebeplerdi
kórsetiwi múmkin. Subekt kórsetetuǵın sebepler baylanıslı túrde autentifikaciya
processleri tómendegi kategoriyalarǵa ajratıw múmkin:
Ayrım maǵlıwmattı biliw tiykarında
. Mısal ushın parol, jeke
identifikaciya kodı PIN (PersonalIdentificationNumber) hám «soraw juwap»
túrindegi protokollarda kórsetip ótiletuǵın jasırın hám ashıq giltlerdi kórsetiw
múmkin;
Ayrım maǵlıwmatqaiyeligi tiykarında
. Ádetde, bular magnit kartalar,
smartkartalar, sertifikatlar;
Qanday da aralasıp bolmaytuǵın xarakteristikalar tiykarında
. Usı
kategoriya óz quramına paydalanıwshınıń biometrik xarakteristikalarına
(dawıslar, kóziniń reıli perdesi hám tor perdesi, barmaq ızları, alaqan
geometriyasi h.t.b) tiykarlanǵan usıllardı aladı. Bul kategoriyada kriptografik

usıllar hám qurallar isletilmaydi. Beometrik xarakteristikalar bınadan yamasa
qanday da texnikadan paydalanıwdı qadaǵalawda isletiledi.
Parol
- paydalanıwshı hám de onıń informaciya almasıwdaǵı sherigi
biletuǵın zat. Óz-ara autentifikaciya ushın paydalanıwshı jáne onıń sherigi
ortasında parol almasıwı múmkin. Plastik karta hám smart-karta iyesin
autentifikaciyasında jeke identifikaciya nomeri PIN sınalǵan usıl esaplanadi.
PIN - kodnıń jasırın mánisi tek karta iyesine belgili bolıwı shárt.

Download 0,69 Mb.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 18

Download 0,69 Mb.

Pdf ko'rish