Zbekiston respublikasi raqamli texnologiyalar vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi

1. Risk tushunchasi va uning kelib chiqishi

• 
  1. Risk tushunchasi va uning kelib chiqishi
  
• 
  Biznesni risksiz tasavvur etish mumkin emas. Tavakkalchilikni kuchayishi bu, mohiyatan tadbirkorlik erkinligining aksi bo‘lib, bu uchun o‘ziga xos to‘lov hamdir. Bozor munosabatlari sharoitida yashab qolish uchun, texnikaviy yangilanish va dadillik, jo‘shqin harakatga tayaniladi, bu esa o‘z navbatida riskni kuchaytiradi. Demak, bundan tadbirkor riskni kuchaytiradi. Demak, bundan tadbirkor riskdan qochmasligi, balki uning darajasini baholay bilishi va riskni pasaytirish maqsadida uni boshqara bilishi lozimligi kelib chiqadi. Yevropada risk tushunchasi arab tilidan kelib chiqqan va “risk” so‘zi rus tilida (va avvalroq ukrain tilidan - rizikuvati risk degan ma’noni anglatadi) fransuzchada (risqué) dan kelib chiqqan bo‘lib, u italyanchada (risico) dan kelib kiribk chiqqan. O‘z navbatida, italyan tiliga bu so‘z grekchadan kelgan, bunda rizicon qoya, jarlikni, riza esa ildiz, tog‘ning tubidir. Shunday qilib, “risk” so‘zi dengiz, dengiz ostidagi tosh har doim risk ostida bo‘lgan dengizchilar tilida paydo bo‘lgan. Risk - bu tom ma’noda “qoyalar orasida manevr” degan ma’noni anglatadi. Ibroniychada so‘zlarning birikmalarini osongina o‘rganish mumkin, risk tushunchasi nafaqat “pichoq”, “bezorilik”, “bandit”, “risk” kabi tabiiy ma’nodoshlar bilan, balki “foydali”, “jur’at etuvchi”, “qo‘pol”, “surbetlik”, “iblis”, “echki”. Risk tushunchasi uchun xitoy ieroglifida ikki odamning rasmini, ularning ustidagi ikkita toshni va tepada turgan boshqa odamning ma’nosini anglatadi: Ushakov lug‘atidagi tahlikani aniqlash bilan qandaydir bog‘liq bo‘lgan tahdidni e’tiborsiz qoldirish: risk. - bu ehtimoliy risk. Grafik jihatdan “shamol” ieroglifiga yaqin. Risk - bu insonning xatti-harakatlari yoki uning natijalari inson qadriyatlariga ta’sir qiladigan oqibatlarga olib kelishi ehtimoli. Barcha risk tushunchalarida bitta umumiy element mavjud: voqelik va imkoniyatning bo‘linishi. Bugungi kunda “risk” atamasi ijobiy yoki salbiy bo‘lishidan qat’i nazar, yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan oqibatlarni tavsiflash uchun ishlatiladi. Bugungi kunda risk muhim, ammo markaziy emas, balki boshqarish omili sifatida tan olingan. P. Bernstaynning ta’kidlashicha, risk ostida bo‘lgan xattiharakatlar strategiyasini o‘rganish bizning vaqtimizning belgisidir Risk uzoq vaqtdan beri turli fanlarda, birinchi navbatda matematika va mantiqda tadqiqot mavzusi bo‘lib kelgan.