FYsil 1. KARBOHİDRATLAR
ﾜzmn tYrkibini tYşkil edYn Ysas kimyYvi maddYlYrdYn biri karbohidratlardır. Karbohidratlara başqa cr sulu karbonlar vY ya şYkYrlYr dY deyilir. Karbohidratlar zmdY fotosintez prosesi zamanı YmYlY gYlirlYr. Fotosintez prosesi zmn YsasYn yaşıl yarpaqlarında aşağıdakı sxem zrY gedir:
işıq
CO2 + 6 H2O ——→ C6H12O6 + 6 O2
xlorofill
İnsanların qidasının Ysasını tYşkil edYn zvi maddYlYr fotosintez prosesi zamanı YmYlY gYlirlYr. Btn canlıların hYyatı çn lazım olan oksigen dY fotosintez prosesinin mYhsuludur. Btn canlıların hYyat fYaliyyYti fotosintezsis mmkn deyil. Bitki mYnşYli qida mYhsullarının, o cmlYdYn zmn keyfiyyYti vY mYhsuldarlığı fotosintez prosesindYn 輟x asılıdır. Fotosintez prosesinin mtYşYkkilliyi nYticYsindY insanların keyfiyyYtli qidaya olan ehtiyacı Ynilir. Fotosintez zamanı nYinki karbohidratlar, hYm輅nin zvi turşular, zlallar, fermentlYr, aminturşular, vitaminlYr vY s. insan orqanizminin normal inkişafı çn lazım olan maddYlYr sintez olunur.
Masir analiz sullarının kYyi ilY zmn tYrkibindY 80-dYn artıq karbohidratların varlığı müYyyYn edilmişdir. Karbohidratlar tYsnifatına gY 3 bk qrupa bölnrlYr:
MonosaxaridlYr.
OliqosaxaridlYr.
PolisaxaridlYr.
Karbohidratların tYsnifatı sxematik olaraq aşağıdakı kimidir:
K a r b o h i d r a t l a r
MonosaxaridlYr OliqosaxaridlYr PolisaxaridlYr
Triozalar DisaxaridlYr HomopolisaxaridlYr
Tetrozalar TrisaxaridlYr HeteropolisaxaridlYr
Pentozalar TetrasaxaridlYr vY s.
Heksozalar vY s.
MonosaxaridlYr – tYrkibindY 3-dYn 10-a qYdYr karbon atomu saxlayan zvi birlYşmYlYrdir. TYrkibindY 3 karbon atomu olduqda triozalar, 4 karbon atomu olduqda–tetrozalar, 5 olduqda–pentozalar, 6–heksozalar, 7–heptozalar, 8–oktozalar, 9 karbon atomu olduqda isY nonozalar adlandırılırlar.
OliqosaxaridlYr–tYrkibindY 2-dYn 10-a qYdYr monosaxa-rid qalıqlarından tYşkil olunmuşlar. gYr 2 monosaxarid bir-birilY birlYşYrsY - disaxaridlYr, 3 monosaxarid bir birilY birlYş-dikdY-trisaxaridlYr, 4 monosaxariddYn–tetrasaxaridlYr, Yn nYha-yYt 9 monosaxariddYn isY nonosaxaridlYr YmYlY gYlir.
PolisaxaridlYr isY 10 vY daha 輟x monosaxarid qalıqla-rından tYşkil olunmuşdur.
| 