Ta’limni tashkil etish turlari va shakllari. Dars — ta’jim tizimini tashkil etishning
asosiy shakli sifatida.
Reja:
1.Zamonaviy ta ’limga asosimy yondoshuvlar.
2.Rivojlantiruvchi ta ’lim.Ta’lim turlari (illyustrativ,
muammoli, dasturlashtirilgan ta ’lim) va
shakllarining tavsifi.
3.Ta’limni tashkil etish haqida tushuncha, uning xilma - xil turlari.Innovatsion, masofaviy ta’lim.
4.Та’limni tashkil etish shakllari
5.Darsning ta’limiy, tarbiyaviy va shaxsni rivojlantiruvchanlik vazifalarining birligi va uzviyligi.
Tayanch tushunchalar: Ta’limning tashkiliy shakllari, ta’lim
turlari
1. Ta’lim turlari (illyustrativ, muammoli, dasturlashtirilgan ta’lim) va shakllarining
tavsifi.
Didaktik g‘oyalar jamiyat taraqqiyoti jarayonida yangi g‘oyalar bilan boyib, takomillashib
boraveradi va ular o‘ziga xos tizimlar ko‘rinishida shakllanadi. Shu sababli ham ta’lim turlari
o‘quv jarayonini tashkil etish va uni amalga oshirishga nisbatan turlicha
yondashuvlar asosida
shakllantiriladi.
Pedagogik tizimlarning asosiy turlari quyidagilardir:
arxaik (ibtidoiy);
qadimgi (Shumer, Misr, Xitoyda Eramizdan avvalgi uchinchi ming yillik);
avestit (Baqtiriya, Sug‘diyona, Xorazmda – Eramizdan avvalgi VII-VI asrlar);
yunon (Ellins, rim – yunon, rim – eramizdan avvalgi V-I asrlar);
o‘rta asr (dogmatik, sxolastik V-XVI asrlar);
yangi (tushuntirish, tushuntirish – ko‘rgazmali,
dasturlashtirilgan, masofali o‘qitish,
muammoli – dasturlashtirilgan, kompyuterlashtirilgan
innovatsion, INTERNETning xalqaro
tarmog‘idan foydalanib o‘qitish va shu kabilar);
xorijiy (tushuntirish, tushuntirish–ko‘rgazmali, dasturlashtirilgan, masofali o‘qitish,
muammoli – dasturlashtirilgan, kompyuterlashtirilgan innovatsion, INTERNETning xalqaro
tarmog‘idan foydalanib o‘qish va shu kabilar).
“Avesto” g‘oyalariga ko‘ra shakllangan pedagogik tizim eramizdan avvalgi VII-VI asrlarda
Markaziy Osiyo xududida zardushtiylik dini yuzaga kela boshlaganida tashkil topdi. “Avesto”
zardushtiylikning muqaddas manbai bo‘lib, u o‘z davrining qomusiy asari hisoblangan.
Uning
g‘oyalariga binoan yoshlarni o‘qitish va tarbiyalash quyidagi tamoyillarga asoslangan:
yoshlarni diniy va ma’naviy jihatdan tarbiyalash;
jismoniy jihatdan tarbiyalash;
yoshlarni o‘qish va yozishga o‘rgatish orqali
ularning savodxonligini
shakllantirish.
“Avesto” g‘oyalari bo‘yicha Yer, Quyosh, suv, olov muqaddas deb e’tirof etilganligi
sababli yoshlarni tarbiyalashda Ona Yerga, atrof – muhit, tabiatga muhabbat hissini o‘yg‘otish
muhim yo‘nalish hisoblangan.
Shuningdek, unga barkamol shaxs obraziga qo‘yilgan talablar
haqida aniq tasavvurlar ifoda etilgan.
