2
Ta’limda axborot texnologiyalari: O’quv qo’llanma / R.X. Ayupov.
Nizomiy nomidagi Toshkent Davlat pedagogika universiteti. - T.: TPDU, 2020
yil, 580 bet.
ANNOTATSIYA
«Aqldan g‘amginlik, shodlik, o‘ktamlik,
Aqldan borligu, yo‘qligu, kamlik».
Firdavsiy
«
Ta’limda axborot texnologiyalari» deb nomlangan ushbu o‘quv qo‘llanma
yangi innovatsion pedagogik texnologiyalar yo‘nalishiga bag‘ishlangan bo‘lib, unda
turli sohalarda dars beruvchi professor-o‘qituvchi ma’ruzachilar uchun dars berishning
(
yoki ommaga ma’lumot berishning) bir qancha interfaol uslubda bo‘lgan zamonaviy
usullari hamda dasturiy-texnik vositalarining imkoniyatlari yoritiladi. Risolada
yoritilgan interfaol muloqot tizimlari dars davomida talabalar bilan bevosita muloqot
qilishning zamonaviy dasturiy-texnik vositalari bo‘lib, ular vositasida o‘qituvchi va
talabalar (
tinglovchilar) orasida real vaqt rejimida to‘g‘ridan-to‘g‘ri axborot
almashinuvi amalga oshiriladi. Bunday dasturiy-texnologik
tizimlarda kompyuter,
o‘qituvchi va talabalar orasida simsiz aloqa mavjud bo‘lib, standart (
yoki mahsus)
taqdimotlar dasturiy ta’minoti orqali ma’lumot almashiniladi. Talabalarning tizim
bilan aloqasi mahsus distantsion pultlar (
televizornikiga o‘xshash), mobil telefonlar,
shaxsiy kompyuterlar yoki Internet orqali amalga oshirilishi mumkin bo‘ladi. Bunday
texnologiyani
turli xil nomlar bilan ataladi, masalan, talabalardan ma’lumot qabul
qiluvchi tizimlar, real vaqt rejimida javob beruvchi tizimlar, testlashtiruvchi tizimlar,
interfaol aloqa tizimlari, talabalarning muloqot tizimlari va boshqalar. Ta’lim tizimda
esa talabalarning interfaol muloqot tizimlari (SRS) yoki auditoriya muloqot tizimlari
(ARS) kabi atamalar qabul qilingan. Talabalarning qo‘llarida bo‘luvchi mahsus
3
distansion pultlarni esa ko‘pincha «
Clicker – Turtgich» deb ham ataladi.
Bozorga
keyingi paytlarda kirib kelgan bunday interfaol muloqot tizimlari mahsus dasturiy
ta’minotni ham talab qilmaydi, ular ochiq arxitektura tamoyiliga asoslanib ishlaydilar
va ma’lumotlarni mobil telefonlardan,
smart telequrilmalardan, shaxsiy va planshet
kompyuterlardan bemalol qabul qila oladilar. Ushbu risolada aqlli sinf (
Smart Class)
innovatsion ta’lim texnologiyalari kompleksi (
shu jumladan, TMSC-Team Model
Smart Classroom, ezStation- Lecture Capture System, HiLearning-Student Tablet
Solution, ezVizion-Document Camera, Haboard-Interactive Whiteboard System,
