|
” ” 2023 yil Fan: Qurilish mashinalari O’quv mashg’ulotining ta’lim texnologiyasi modeli
|
| bet | 5/5 | | Sana | 21.02.2024 | | Hajmi | 157,75 Kb. | | #160007 |
Bog'liq 4-mavzu2. Yuk ko`taruvchi mashinalar- Ta`mirlash va montaj ishlarida turli xil konstruksiya va jihozlarni siljitish, to`g`rilash va yuklarni uncha katta bo`lmagan balandlikka (1 m gacha) ko`tarish uchun domkratlardan foydalaniladi. Ular konstruksiyasiga ko`ra vintli, reykali va gidravlik bo`ladi.
Yukni zarur balandlikda ushlab turish imkonini beruvchi o`zi to`xtaydigan rezbali vint-gayka juftligidan foydalanish, foydali ish koeffitsiyentining past (0,3-0,4) bo`lishiga sabab bo`ladi. Domkrat korpusi 7 ga 4 gayka mahkamlanib unga yuk ko`taruvchi po`lat vint 3 kiritilgan. Vintga nisbatan burilish imkoniga ega bo`lgan kallak 5 uning yuqori qismiga o`rnatilgan. Vint 3 ikki tomonli treshotka 10 bilan jihozlangan dastak 6 yordamida buraladi.
Vintning chap yoki o`ng tomonga burilishi pona 9 yordamida belgilangan treshyotka holati bilan aniqlanadi. Domkrat korpusining pastki qismida tayanch plita-gayka joylashgan bo`lib, u gorizontal harakatlanuvchi 1 vint yo`naltiruvchisi bo`yicha harakatlanadi. Bu vintning harakati treshotka 8 bilan jihozlangan dastak 2 yordamida amalga oshiriladi. Vintli domkratlar yuk ko`taruvchanligi 20 tonnagacha, yuk ko`tarish balandligi esa 0,4 m gacha bo`ladi. Domkrat yuritmasi uchun zarur bo`lgan kuch ishchi tomonida dastakda hosil bo`ladigan moment bilan rezbada ya`ni kallakcha yuqori qismi orasidagi ishqalanish kuchlaridan hosil bo`lgan momentlar tengligidan aniqlanadi. Reykali domkratlar odatda. 10 tonnagacha bo`lgan yuk ko`taruvchanlikka ega. Yuk ko`tarish balandligi 0,6 m gacha bo`ladi.Korpus 11 da joylashgan reyka 10 yo`naltiruvchi 3 bo`ylab harakatlanadi, reykaning pastki qismi to`g`ri burchak ostida bukilgan bo`lib “barmoq” 4 hosil qiladi, u o`z navbatida past joylashgan yuklarni ko`tarishga mo`ljallangan. Reyka harakati shesternya 2 tomonidan amalga oshirilib, ular doimo ilashgan holatda bo`ladi.Yukli reykani tushirish uchun dastakni teskari tarafga burish zarur.
3. Oddiy yuk ko`taruvchi qurilmalar- Ko`tarish va ekspeditsiya operatsiyalari bu yukni ko`tarish, ko`chirish va tushirish bilan bog`liq operatsiyalar. Qo`lda ko`tarish, ushlab turish, ko`chirish, tushirish operatsiyalari odatda qo`lda deyiladi. Qurilish maydonlarida olib tashlash operatsiyalari materialni saqlash joyidan ishlov berish maydonchasiga etkazish paytida va materiallarni qayta ishlash jarayonida sodir bo`ladi. Ammo yuk ko`tarish va tashish uskunalari fabrikalarda, ishlab chiqarish binolarida va ustaxonalarda ham mavjud. Yuk deganda, bu ko`tarish uskunalari tomonidan ko`tarilgan, tashilgan yoki tushirilgan har qanday material tushuniladi.
Ko`tarish va tashish uskunalari yuklarni yoki ish joyidagi odamlarni ko`tarish, ko`chirish va tushirish, shuningdek har qanday mashina, uskunalar va jihozlarni barqarorlashtirish yoki qo`llab-quvvatlash uchun ishlatiladigan aksessuarlarni o`z ichiga oladi. Shunday qilib, turli sohalarda turli xil ko`tarish uskunalari qo`llaniladi.
Masalan, kranlar, teleskopik kranlar, minorali kranlar, ko`chma kranlar, quruqlik kranlari, paletli kranlar, forkliftlar va liftlar ko`tarish va tashish uskunalari. Kranlar odatda og`ir arqonlarni ko`tarish va tushirish va ularni gorizontal ravishda harakatlantirish uchun ishlatiladigan arqonlar, zanjirlar va kasnaklar bilan jihozlangan mashina turidir. Minora kranlari - bu bir xil asosiy qismlardan tashkil topgan muvozanat krani. Beton polga o`rnatilgan minorali kranlar yuqori ko`tarish qobiliyatini taklif etadi. Paletli kranlar - bu barqarorlik va harakatchanlikni ta`minlaydigan qator relslarga o`rnatilgan kran. Yuk ko`targichlar - bu materiallarni tashish uchun gidravlik o`chirish tizimlari va vilkalar bo`lgan transport vositalaridir.
Asosan kranlar, ko`chma kranlar, platformalar, palletli yuk mashinalari, forkliftlar, ko`targichlar va boshqa barcha ko`tarish va tashish uskunalarining ishlash muddati davomida ekspluatatsiya va texnik xizmat ko`rsatish xarajatlari oshadi, ishonchlilik darajasi pasayadi. Bir tomondan, xalqaro me`yoriy hujjatlar sonining tobora ko`payib borishi, boshqa tomondan, ko`plab turdagi mashinalar va uskunalar mavjudligi, ishlab chiqaruvchilar va operatorlar majbur qilinmoqda. Ta`minot va nazoratning aniq belgilangan dasturini amalga oshirish korxonalarni xatar va majburiyatlardan himoya qiladi va faoliyat har doim nazorat ostida bo`ladi.
|
| |
