|
a)Korxonaning ishlab chiqarish quvvati
|
| bet | 5/5 | | Sana | 21.05.2024 | | Hajmi | 0,66 Mb. | | #249267 |
Bog'liq Narziqulova Ma)Korxonaning ishlab chiqarish quvvati
Loyihalanayotgan korxonaning ishlab chiqarish quvvatini hisob-kitob qilish zavod, sex, bo‘limning ish rejimi va ruxsat qilingan tayyor maxsulotlarni ishlab chiqarishga muvofiq ravishda amalga oshirish kerak. Berilgan topshiriqqa asosan soatda, smenalar, sutkada va yilda loyihalanayotgan korxonaning ishlab chiqarish quvvati 2-jadvalda beriladi.Har bir texnologik tizim uchun ishlab chiqarish mahsuldorligi quyidagi formula bilan hisoblanadi:
Mx =MT /1-B/100=700,000/1-1,2/100= 708,502 m3
Bu yerda, Mx –xisoblanayotgan tizim maxsuldorligi;
MТ– sex (korxona)ning berilgan maxsuldorligi;
Б – brakdagi yo‘qotishlar – 1,2%.
Mx x uy.zich/1000 =708,502*0.061/1000=43.2 (T),
Bu yerda, uy.zich – maxsulot uyilma zichligi, kg/m3.ῤuy zich=0.061t/m3 =61kg/m3
b) Loyihalanayotgan korxonaning ishlab chiqarish rejasi
3 - jadval
t/r
|
Mahsulotning nomi
|
O‘lchov birligi
|
Mahsuldorlik
|
yilda
|
sutkada
|
smenada
|
soatda
|
1
|
Shish tola
|
m3
|
700000
|
2745
|
1372.5
|
171.5
|
2
|
Shisha tola
|
t
|
43.2
|
0.16
|
0.8
|
0.1
|
Buyum turiga bog‘liq xolda xomashyo va yarim tayyor mahsulotlar xisobi
Talaba xomashyolar sarfini hisoblayotganda, xomashyoni tashishdagi 1-2% yo‘qotishni, ishlab chiqarishdagi fizik-ximik jarayonlardagi yo‘qotishlarni shu bilan birga 5% dan kam bo‘lmagan holda ishlab chiqarishdagi yaroqsiz maxsulotlar hosil bo‘lishidagi yo‘qotishni va topshiriq bo‘yicha ishlab chiqarishdagi yaroqsiz maxsulotlar hosil bo‘lishdagi yo‘qotishni va topshiriq bo‘yicha ishlab chiqarish quvvatini hisobga olish kerak. Xomashyoga bo‘lgan talabni soat, smena, sutka va yil uchun hisoblash kerak.
Xomashyoga bo‘lgan korxona talabining hisobi 4-jadvalda beriladi.
Shisha tola tarkibi: Qum 10-15%, Ohaktosh 75% ,Soda 6% ,Sulfat 4% ekan. Demak 700 ming m3 Shisha tola ishlab chiqarish uchun xom ashyolar quyidagicha yani yo’qotishlarni hisobga olgan holda xom ashyomiz 708502 m3 yoki 43200 kg yoki 43.2 tonna xom ashyo zahira kerak ekan.
c)Xomashyo va yarim tayyor mahsulotlar hisobi
4 – jadval
T\r
|
Mahsulotning nomi
|
O‘lchov birligi (kg)
|
Ishlab chiqarish
|
yilda
|
sutkada
|
smenada
|
soatda
|
1
|
Qum 15%
|
kg
|
6480
|
25.4
|
12.7
|
1.58
|
2
|
Ohaktosh 75%
|
kg
|
32400
|
127
|
63.5
|
7.94
|
3
|
Soda 6%
|
kg
|
2592
|
10.16
|
5.08
|
0.63
|
4
|
Sulfat 4%
|
kg
|
1728
|
6.77
|
3.38
|
0.42
|
d)Ishlab chiqarish jarayonida yo‘qotishlarni hisobga olgan holda xomashyolarga bo‘lgan talab
Ishlab chiqarilayotgan mahsulotni yillik 1,2 % yuqotishlari hisobi yani 8502 m3 yani 518.6 kgning hisobi.
5 - jadval
№
|
Ishlab chiqarishdagi yo‘qotishlar
|
O‘lchov birligi
|
Ishlab chiqarish quvvati
|
Yil
|
Sutka
|
Smena
|
Soat
|
1.
|
Xom ashyo tayyorlashda 33,3%
|
Kg
|
172.7
|
0.67
|
0.338
|
0.042
|
2.
|
Ishlab chiqarishga yaroqsiz mahsulotlar 41,6%
|
Kg
|
215.7
|
0.84
|
0.42
|
0.052
|
3.
|
Yuklashda 25,1%
|
kg
|
130.2
|
0.51
|
0.25
|
0.031
|
e) texnologik asbob – uskunalarni tanlash va hisoblash
Xomashyo turidan kelib chiqib texnologik jarayon uchun zarur bo‘lgan asbob uskunalar turi va ishlab chiqarish quvvatini qabul qiladi, uning sonini hisoblaydi. Texnologik asbob-uskunalarning xarakteristikasi 1-jadvalda beriladi.
Asbob-uskunalarn texnologik xisobi uchun formulaning umumiy ko‘rinishi quyidagicha:
Pm =PT /PP *KVN =171.5m3/108m3*0,8=171.5/86.4= 1.98~2
P- o‘rnitilgan mashinalar soni;
PT-berilgan texnologik bo‘lim bo‘yicha talab qilingan soatdagi mahsuldorlik;
PP-tanlangan tipdagi mashinaning soatdagi mahsuldorligi;
KVN-vaqt bo‘yicha uskunalardan foydalanishning me'yoriy koeffitsienti (0,8-0,9 qabul qilinadi).
4.Sexning ishlovchilarining ro’yxati.
Korxonaningning ishlovchilari deganda sexlardagi ishchilar va ishchilar tarkibi kiradi.Ishchilar tarkibiga hom ashyo omboridan tayyor mahsulot ombori yo’nalishidagi band bo’lgan hamma ishchila kiradi:maydalagichda, tegirmonda,kuydirish sexlarida hamda navbatchi chilangir va muhandislar.sexdagi ishchilarga esa sex boshlig’I navbatchi masterlar farroshlar kiradi.sexning ishchilar kuchiga va soniga muhtojligini ishlab chiqarishni dasturini taminlash asbob uskunalarni doim ishlab turishi sifatli mahsulotlarni chiqarilishi kabi shartlar asosida hisoblanadi.Korxonaning va sexlardagi ishchilarning ro’yxatini jadval tariqasida keltirilgan.
Sexlardagi ishchilarning ro’yxatini
3-jadval
Н
|
Mutaxasisning ish joyi va turi
|
Ishchilar soni
|
|
1-navbat
|
2-navbat
|
3-navbat
|
Jami
|
|
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
|
Boshliq
Injner
Nazoratchi
Master
Shisha eritish pechi ustasi
Elektr ustasi
Nabatchi chilangar
Labarand
Yordamchi ishchi
Yuk tashivchi
Maxsulot maydalovchi
Qoliplash ustasi
|
1
1
1
1
2
1
1
1
2
1
2
2
|
1
1
1
2
1
1
1
2
1
2
2
|
|
1
2
2
2
4
2
2
2
4
2
4
4
|
|
|
16
|
15
|
|
31
|
5
Texnika xavfsizligi va maxnat muxofazasi
Hozirgi davrda texnologik korxona inshoatlari ko‘payib ketgan bir vaqtda Mehnatkashlarni muhofazasiga alohida yaxshi sharoitlar bilan ta‘minlanmoqda. Mehnat haqidagi qonunchilik o‘zining mohiyati jihatidan mehnatkashlarning huquqlarini himoyalash,sog‘lom mehnat sharoitlari bilan ta‘minlash kabi masalalarni hal qilishga qaratilgan Zamonaviy mehmatni ilmiy asosda tashkil qilish bu har bir ishjoyida eng qulay mehnat sharoitlarini yaratib berish ishlab chiqarish jarayonlarini yaratib berish, ishlab chiqarish jarayonlarini mexanizatsiya va avtomatlashtirishdir.Bularni hammasini amalga oshirish esa ishlab chiqarishda sodir bo‘ladigan jarohat baxtsiz hodisa va kasb kassaliklarini oldini olishda eng muhim ahamiyatga egadir.Loyilanayotgan korxonadagi ishlovchilar xavf to‘g‘risida ogohlantirilish uchun xavfsizlik signalizatsiyalar o‘rnatiladi.
Mehnat muhofazasining huquqiy va tashkiliy asoslarida ishlab chiqarishda mehnat muhofazasini amalga oshirish, sog‘lom va xavfsiz ish-sharoitlarini yaratish bo‘yicha qonunchilik, jumladan, davlat qonunlari («Mehnatni muhofaza qilish to‘g‘risidagi qonun», «Mehnat kodeksi» va b.), nizomlar, me’yoriy hujjatlar, davlat standartlari, ularni hayotga tatbiq etish уo‘llаri va bu boradagi rahbar xodimlarning javobgarliklari, sog‘lom va xavfsiz ish sharoitlarini yaratish yuzasidan davlat nazorat tashkilotlari hamda jamoat nazoratlari, ularning vazifalari, huquqlari kabi masalalar o‘rganiladi. Tashkiliy asoslarida ish va dam olish rejimlarini tashkil etish, ishchilarni maxsus kiyim-boshlar, shaxsiy himoya vositalari va profilaktik oziq-ovqatlar bilan ta’minlash, tibbiy ko‘riklarni tashkil qilish, mehnat muhofazasini tashkillashtirishda kasaba uyushmalarining roli, mehnat shartnomalarini tuzish, ish bilan ta’minlash va fuqarolarning mehnat qilish huquqlarini гo‘yobga chiqarish kafolatlari, ish haqi, mehnat intizomini o‘rnatish, ayollar va yoshlar mehnatini muhofazalash, mehnat nizolarini hal etish уo‘llari kabi masalalar o‘rganiladi. «Ishlab chiqarish sanitariyasi va mehnat gigiyenasi»da ishlab chiqarish binolari va ish-joylari havosining ifloslanish sabablari,havo tarkibidagi zararli moddalarni me’yorlashtirish, sanitar me’yorlar va talablar, zararli va zaharli moddalarning ruxsat etilgan miqdorlari, ish joylari havosi tarkibini me’yorlashtirish, shamollatish va isitish sistemalari, shovqin va titrashlar, ularning inson sog‘ligi va mehnat qobiliyatiga ta’sirini kamaytirish hamda ulardan himoyalanish usullari, yoritilganlik va uning me’yorlari, ionli va radioaktiv nurlanishlardan himoyalanish yo‘llari, korxonalar va ishlab chiqarish binolari, shuningdek, turar joy va aholi yashash joylariga qo‘yilgan sanitar-gigiyenik talablar, shaxsiy gigiyena kabi masalalar o‘rganiladi.
«Yong‘in xavfsizligi»da yong‘in xavfsizligi bo‘yicha umumiy talablar, yonish jarayonining mohiyati ,yong‘in va portlash sabablari,materiallarning yonish va portlash xususiyatlari bo‘yicha tasniflanishi, ishlab chiqarishni portlash,yonib-portlash va yong‘in xavfliligi bo‘yicha kategoriyalari, yong‘in zonalari, yong‘indan himoyalanish tizimlari, binolar va inshootlarning yong‘inga mustahkamligi va chidamligi bo‘yicha tasnifi, o‘t o‘chiruvchi vositalar, yong‘inga qarshi suv ta’minoti, o‘t o‘chirgichlar va o‘t o‘chirish texnikalari, yong‘inni o‘chirishni tashkil etish, yong‘in aloqasi va signalizatsiyasi, yong‘in vaqtida evakuatsiya ishlarini tashkil etish kabi masalalar o‘rganiladi.
Xavfsizlik texnikasi asoslari»da mashina va mexanizmlarning ish jarayonlariga qo‘yilgan umumiy xavfsizlik talablari, xavfsizlikni ta’minlovchi texnik vositalar (to‘siqlar, saqlash qurilmalari, tormozlar, signallar, xavfsizlik belgilari va b.), ishlab chiqarishdagi mashina va mexanizmlardan foydalanishda xavfsizlik texnikasi, elektr xavfsizligi, texnik vositalar, mashina va mexanizmlar hamda qurilmalarni ta’mirlash va ularga texnik xizmat ko‘rsatishda xavfsizlik texnikasi, yuk ko‘tarish-tushirish mashinalari va qurilmalari bilan ishlashda, transport ishlarini amalga oshirishda, bosim ostida ishlovchi idishlar va qurilmalardan foydalanishda, sovutuvchi suyuqliklar (freon, ammiak va b.) va zaharli kimyoviy moddalar bilan ishlashda, neft va gaz quduqlarini burg‘ulash, neft va gaz quduqlaridan foydalanish, neft va gazni tashish hamda saqlashda xavfsizlik texnikasi kabi masalalar o‘rganiladi.
«Yong‘in xavfsizligi»da yong‘in xavfsizligi bo‘yicha umumiy talablar, yonish jarayonining mohiyati ,yong‘in va portlash sabablari,materiallarning yonish va portlash xususiyatlari bo‘yicha tasniflanishi, ishlab chiqarishni portlash,yonib-portlash va yong‘in xavfliligi bo‘yicha kategoriyalari, yong‘in zonalari, yong‘indan himoyalanish tizimlari, binolar va inshootlarning yong‘inga mustahkamligi va chidamligi bo‘yicha tasnifi, o‘t o‘chiruvchi vositalar, yong‘inga qarshi suv ta’minoti, o‘t o‘chirgichlar va o‘t o‘chirish texnikalari, yong‘inni o‘chirishni tashkil etish, yong‘in aloqasi va signalizatsiyasi, yong‘in vaqtida evakuatsiya ishlarini tashkil etish kabi masalalar o‘rganiladi.
Xulosa
Biz tayyorlagan kurs ishimizda yiliga 1000 ming m3 Ko’pchitilgan vermukulitli mahsulotlar texnologiyasida korxonaning ishlash jarayonini yoritdik. Kurs ishimiz bo’yicha qisqacha malumot beradigan bo’lsak .Biz yillik rejamizni bajarishimiz uchun 708 502 m3 xomashyo zahirasi kerak bular ekan. Mahsulot tayyorlash jarayonida 1.2% yani 8502 m3 ishlab chiqarish jarayonidagi yo’qotishlarni ham hisobga olgan holda ishladik yani Shisha tolani ishlab chiqarishda va tashishdagi yo’qotishlar uchun.Korxona bir yida 255 kun 2 smenada va 8 soatlik ish rejimida ishlaydi. Demak biz bir kunda 275 m3,smenada 1372.5 m3,soatiga 171.5 m3 mahsulot ishlab chiqarsa yillik rejani bajara olamiz.Buning uchun Shisha tola mahsulotlarini ishlab chiqaradigan KILL 120A rusumdagi uskuna tanlab oldik bu uskuna bizga soatiga 45 m3 hajmda tola mahsuloti ishlab chiqarish imkonini beradi.
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati
1. А.Р.Арипов, Ф.Э.Ахтамов, А.А.Саидахмедов, Б.Р.Вохидов Разработка технологии обогащения вермикулитовых руд караузякского месторождения // Горный журнал Казакстана. -2022, -№2.–С 33-39. (04.00.00; №35).
2. Арипов А.Р., Холикулов Д.Б., Гусейнов Р.К., Ахтамов Ф.Э., Мамараимов Г.Ф. «Обогащение вермикулитовых руд Караузякского месторождения республики Каракалпакистан». «Universum: технические науки». г. Москва 3(84).
3. A.Aripov, A.Saidakhmedov, B.Vokhidov. Development of a technology for enrichment of vermiculite ore of the Karauzyak deposit // Universum: технические науки: научный журнал, -Москва, -2021, - № 12 (93), Часть 7.М., Изд. «МЦНО», – С. 5-10. (02.00.00; №1).
4. A.R.Aripov, D.B.Xolikulov, A.A.Saidaxmedov, B.R.Voxidov. Qorauxyak koni vermikulit rudasini boyitish texnologiyasini ishlab chiqish // O‘zbekiston konchilik xabarnomasi,- Navoiy, –2022, -2(89), –B 76-80. (04.00.00; №3).
5. A.R.Aripov, F.E.Axtamov., B.R.Voxidov., R.G.G‘oyibnazarov // O‘zbekiston sharoitida vermikulit asosida turli mahsulotlar olish imkoniyatlari // Kompozitsion materiallar. -Toshkent, -2022, -№ 2(90), – С. 136-140. (02.00.00; №4).
Qo‘shimcha adabiyotlar:
1. Mirziyoev SH.M. Tanqidiy tahlil, qat’iy tartib-intizom va shaxsiy javobgarlik-har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo‘lishi kerak.T.,O‘zbekiston“. 2017y. 102bet.
2. Тимашов В.В. Технология теплоизоляционных материалов. Учебник.
M., “Стройиздат”, 1987.
Internet saytlari
1. http://www.ibeton.uz/
2.http://gb-stroy.uz/sushhnost-zhelezobetona/94-prednapryazhennyj-zhelezobeton-ego-sushhnost-i.html
3.http://www.bibliotekar.uzu/spravochnik-104-stroymaterialy/2.htm 4.http://library.ziyonet.uz/ru/book/download/58775
|
| |
