|
chiziqli va kvadrat tenglamalar yechilganBog'liq ‘. T. ‘Sar0v tabiatshunoslikchiziqli va kvadrat tenglamalar yechilgan.
Ahmad Faig‘oniy (861-yilda vafot etgan) buynk astronom, matematik
va geograf. Uning astronomiya, geografiya va matematika sohasidagi asariari
bu fanlar taraqqiyotiga qo‘shilgan salmoqli hissa bo‘lgan va keyingj davdarda
o ‘tgan olimlar uchun amaliy qo'llanma bo‘lib xizmat qilgan.
Arab xalifaligi davrida Xorun ar-Rashid (786—809) va uning o ‘g‘li
a l-M a’mun (813—833) davrida ilm-fanga bo‘lgan qiziqish kuchaya
16
boshladi. Al-Ma’mun davrida ikki rasadxona: bin Bag‘dodda Shammosiya
degan joyda. ikkinchisi Damashqqa yaqin Kasiyun tog‘ida qurildi. Al-
Faig‘oniy Bag‘dod rasadxonasida ko'pgina kashfiyotlar qilgan. Jumladan,
812-yilgi Quyosh tutilishini oldindan bilgan va bu haqda ilmiy kuzatish
olib boigan. Al-Faig‘oniy Yeming dumaloqligini shunday dalillar bilan
isbotlavdiki ular o ‘z ilmiy qiymatini hall ham yo'qotgan ernas U Nil
daryosining suvini oMchaydigan vangi o ‘lchov asbobi («miqyos jadidni»)
yaratdi. Al-Faig‘oniy asarían XI asrdan boshlab Ispaniyada lotin tiliga
taijima qilina boshladi. Uning «Samoviy harakatlar va yulduzlar fanining
majmuasi haqida kitob» asari arab tilida yozilgan dastlabki astronomiyaga
oid asariardan bin boiib, 0 ‘rta asriarda Yevropada keng tarqalgan edi. Olim
bu asarida astronomik asboblar va quyosh soatlari haqida bayon qiladi. Bu
kitobning 1493-yilda Ferrara shahrida (Italiya) nashr qilingan lotincha
taijimasi birinchi bosma kitoblardan hisoblanadi. Al-Faig‘oniyning ko'pgina
asarlari muallif yashagan davrdan boshlaboq Sharq olimlari tomonidan
yuqori baholangan va ular o ‘z ilmiy ishlarida bu asariardan foydalanganlar.
O'rta asr Sharqining buyuk olimlaridan biri Muhammad ibn Ahmad
|
| |
