|
soni, yorug‘lik spektridagi ranglar soni, notalar soni sirli 7 raqami bilanBog'liq ‘. T. ‘Sar0v tabiatshunosliksoni, yorug‘lik spektridagi ranglar soni, notalar soni sirli 7 raqami bilan
mantiqiy bog‘liqligini aniqladilar.
Eramizning birinchi yuz yilligida shunday ta’limotlar mavjud ediki,
bunda oltinni Quyosh bilan, kumushni Oy, misni Venera, temimi Mars,
qo‘ig‘oshinni Saturn, qalayni Yupiter, simobni Merkuriy bilan bogiiq
deb qaralar edi.
X X V asriarda tabiatshunoslik fanining rivojlanishida aniq va asos fanlar
sohasida ijcxl etgan Sharq mamlakatlari vakillarining alohida hissalari bor.
Bu o'rinda: Abu Abdullo Muhammad ibn Muso al-Xorazmiy (780—
850), Abu Bakr ar-Roziy (865—925), Ahmad Farg‘oniy (....—861),
Abu Kasr A1 Forobiy (873—950), Abu Rayhon Muhammad ibn Ahmad
al-Beruniy (973—1050), Abu Ali Husayn ibn Sino (980—1037), Umar
Xayyom(1048—1123), Mirzo Ulug‘bek(1394— 1449) vaboshqalami aytib
o ‘tish joizdir.
0 ‘rta asriarda Sharqda ilm-fanda erishilgan yutuqlaming ayrimlarini
ko‘rib chiqaylik. Katta savdo-sotiq matematika masalalari uchun boy material
bersa, uzoq yurtlaiga sayohatlar esa astronomik va geografik bilimlarining
rivojlanishini rag‘batlantiradi, kasb-hunaming rivojlanishi esa amaliy
san’atning taraqqiyotiga olib keladi. Shuning uchun amaliy masalalami
hal qilishga qulay bo‘lgan yangi matematika Sharqda paydo boidi. Xalifa al-
Ma’mun podsholigi davrida yashab, ijod etgan Abu Abdullo Muhammad
ibn Musa al-Xorazmiy «Antmetika» va «Algebra bo yicha iraktat» asariiuug
muallifidir. Yevropaliklar «Arifmetika» asari orqali arab sonlari, butun
sonlar va kasrlar bilan o ‘tkaziladigan arifmetik amallar bilan tanishdilar.
Al-Xorazmiyning arifinetik traktati matematikaning yangi yo‘nalishi —
algebra («al-Jabr») nomini berdi. Al-Xorazmiyning ishlarida birinchi marta
|
| |
