|
kelgusidagi faoliyatini bashorat qilmoqchi bo‘lsa, katta qiyinchiliklargaBog'liq ‘. T. ‘Sar0v tabiatshunoslikkelgusidagi faoliyatini bashorat qilmoqchi bo‘lsa, katta qiyinchiliklarga
duch keladi. Chunki, inson miyasi tizimi ko‘p qismlarining o ‘zaro
munosabatlarini baholay olmaydi. Bizning aql-zakovatimiz tizim
qismlarining bir-biri bilan o‘zaro ta’sirining dinamik natijalarini baholashga
moslashgan emas. Buni haqiqatning asosiy mezoni — tajriba ko‘rsatadi.
Demak, insoniyat o ‘zini o ‘rab turgan dunyo to‘g‘risidagi fikriy
modellar asosida o ‘zining rivojlanish rejasini xatoliklar (ko‘pincha qilingan
xatoliklardan kishilarning o ‘zi jabr ko'radi) va sinab ko‘rishlarga
asoslangan oddiy usuldan foydalanib tuzishga mahkum etilgan ekan-
da? Yo‘q. Ilm-fan bunday qiyin vaziyatdan chiqishning prinsipial yo'lini
topdi, ya’ni bizni o ‘rab turgan dunyo to'g'risida fikriy modellardan emas,
balki kompyuterli modellardan foydalanish lozimligini aniqladi.
l l - § . GLOBAL KOMPYUTER MODELLARI.
0 ‘SISHNING CHEGARALARI
Kompyuter modellari inson aql-zakovatining kuchli tomonlarini
hozirgi zamon hisoblash texnikasi quwati bilan birlashtiradi. Kompyuterga
to‘g‘ri modelni hamda o ‘zaro bog‘liqliklar tizimini kiritib, biz inson
tafakkurining eng katta kamchiligini, ya’ni murakkab tizimlaming dinamik
xususiyatlarini baholay olmasligini bartaraf etamiz.
Kompyuter modellari yordamida nafaqat birorta mamlakatning, balki
butun insoniyatning rivojlanish dinamikaMiii o'rganish mumkin «MIR-1»,
va «MIR-2» nomli dunyo tizimining kompyuter modellarini yaratgan
olim Jey Forrester ko'pincha axborotning yetishmasligidan emas, balki
uning ko‘pligidan ularni tanlash qiyinchiligini aytadi. Bunda har xil
turdagi ma’lumot bir xil tizimga keltirilib, so‘ngra modelga kiritiladi.
Tizimning tarkibini aniqlashda, har qanday o ‘zgarishlar «teskari aloqalar
|
| |
