|
Texnik mahsulot (fabrikat)lar ishlab chiqarish
|
| bet | 5/6 | | Sana | 28.11.2023 | | Hajmi | 39,14 Kb. | | #107049 |
Bog'liq 10.maruzaTexnik mahsulot (fabrikat)lar ishlab chiqarish
Barcha go’sht kombinatlariga xalq xo’jaligi uchun muhim hisoblangan, hayvonlar uchun ozuqabop mahsulotlar (go’sht uni, go’sht - suyak uni), sanoat uchun texnik yog’lar, moylash uchun ishlatilagigan yog’lar, sovun, o’g’it va hokazolar ishlab chikarilagi.
Hayvonlar uchun ozukabop qon uni go’sht va go’sht - suyak uni oksildan nihoyat boy bo’lganligi uchun chorvachilikga keng qo’llaniladi va qimmatli oziq qo’shimchasi hisoblanadi.
Texnik yog’lar. Sovun ishlab chikarishga, ko’pchilik ishlarida, metallurgiya va to’qimachilik saoatiga, hamda turli xil moylash ishlarini bajarishda zarur xom ashyo hisoblanadi. Hayvonlarni yog’i turli xildadi asbob-uskuna va mexanizmlarni moylashda keng qo’llaniladi. Sovun - tayyorlash ham muhim ahamiyat kasb etadi. O’g’it esa qishloq xo’jalikda foydalaniladi.
Texnik mahsulotlar oziq-ovqat uchun yaroqsiz bo’lgan mahsulotlargan, veterinar vag sanitariya nazorati asosiga ishlab chiqarilagi.
Texnik - yog’lar - tarkibiga yog’i bo’lgan mahsulotlarni qizgirish, ekstragirlash (ekstragirovanie) va presslash (zichlash, siqish) natijasiga olinagi. Quruq oziqlar vag o’g’itlar tarkibiga yog’i bo’lgan mahsulotlarni qayta ishlash natijasiga yoki yog’i bo’lmagan mahsulotlarni qaynatib quritgach tayyorlanagi. Moylash ishlariga foygalanilagigan yog’lar asosan turli xilgagi yog’larni suyuq qismi hisoblanib, ular mahsulotni kristallashtirish vag presslash natijasiga olinagi.
Texnik yog’larni ishlab chiqarish
Ma’lumki, go’sht kombinatlarini deyarli barcha bo’lim va sexlarida mahsulotni qayta ishlash natijasiga turli xil chiqitlar chiqadi. Shu chiqitlar texnik yog’lar va kuruq (em) oziq tayyorlash uchun asosiy ashyo hisoblanadi.
So’yilgan hayvonlarni turiga ko’ra ulardan turli miqdorda texnik ashyosi olinadi. Masalan, qoramollardan vazniga nisbatan -5,30%, cho’chkalardan - 5,75%, qo’y va echkilardan 8,2% miqdorga texnik mahsulotlar uchun ashyo olinishi aniqlangan.
Qayta ishlash uchun foydalaniladigan ashyo o’zini kelib chiqishi va xususiyatiga ko’ra ikki guruhga bo’linadi.
I - konfiskatlar. II - chiqit (otxog)lar.
Chiqitlar oziq - ovqat uchun yaroqsiz ashyodir. Konfiskatlar esa asosan veterinariya va sanitariya nazorati asosiga ajratilagn hayvon to’shlari, nimtalari yoki ayrim organlar hamda go’sht kombinatiga nobug bo’lgan hayvon tanasi hisoblanagi. Ikkinchi guruhda - asosan hayvon organizmigagi iste’mol uchun yaroqsiz hisoblangan (jinsiy organlar, embrionlar, ichak bo’lakchalari, fibron, aorta, traxeya, yog’ tutqichlargan olingan moy bo’laklari) ashyolar kiradi.
Infeksiyali ashyolar - hayvon tanasi nimtasi, ichki organlari hisoblanib, ular yuqumli kasalligi (kuygirgi, qora son, chuma va hokazo) bo’lgan, insonlar uchun xavotirli hisoblangan mahsulotlargir. Bunday mahsulotlar maxsus apparatlar yorgamiga sanitarlik so’yish xonalariga shahar xayvon chiqitlari zavoglariga qayta ishlanagi yoki veterinariya - sanitariya talabiga ko’ra kuygirib yuborilagi.
Tarkibiga yog’ miqgorini oz-ko’pligiga ko’ra ashyolar 3 guruhga bo’linagi.
1. Yog’siz ashyolar.
2. Yog’li ashyolar.
3. Seryog’ ashyolar.
Birinchi va ikkkinchi guruh - tarkibiga elim moddasini oz-ko’pligiga ko’ra kenja guruhlarga bo’linadi.
Tarkibida 5% gacha yog’i bo’lgan ashyolar yog’siz mahsulot hisoblanagi. Ular - jigar, o’pka, taloq, embrion, bachadon, yosh buzoqlar ichagi, kolbasa sexidan chiqqan chiqitlari, fibrin va suyaklardan iborat.
Tarkibiga 5% gan 20% gacha bo’lgan mahsulotlar yog’li xom ashyo hisoblanadi. Bu guruhga - ichak kesiklari, foydalanishga yaroqsiz ichaklar, braq qilingan yurak, hiqildoq, oshqozon, qo’y oyoqlari kiradi.
Seryog’ ashyolar - braq qilingan cho’chqa to’shlari (nimtalari) moyi, ichaklari, go’sht - moy chiqitlari, terigan olingan moy, moy tutkichlargan olingan ashyo pirashka qovurilgach qolgiq yog’ shular jumlasiga kiragi.
Texnik yog’lar xususiyatiga ko’ra yumshoq va qattiq bo’lishi mumkin. Texnik ashyolar kimyoviy tarkibi va fizik xususiyatlariga ko’ra ularni qayta ishlash va saqlash ishlariga o’z ta’sirini ko’rsatagi. Ularni tarkibiga 54,5-89% suv bo’lishi aniqlangan.
Mahsulot tarkibiga suv, oqsil va yog’ qancha ko’p bo’lsa u tez buzilagi (ayniydi). Ularning buzilishi asosan, turli mikroorganizmlar va fermentlari ishtirokiga yuz beradi. Binobarin texnik mahsulotlar imkoni boricha qisqa vaqt ichida, tezkorlikda qayta ishlanishi lozim. Agar buni imkoni bo’lmasa mahsulotni konservalash talab etiladi.
|
| |
