Bavariya o ‘rmonlari milliy parki modeli

zich joylashgan davlatlar o ‘z davlatlarî hududlarida saqianib 
qoîgan tabiatni m uhofaza qilishda ekoturizmni rivojlantirish 
y oilarir» ustalik bilan topdilar. Yaqin vaqtlargacha milliy 
parklar bir biridan ajraigan hoîda, axborotsiz yoki o ‘zaro 
hamkorliksiz ishlar edi. Lekin ekologik m uam m oîam ing 
sayyoraviy 
chegaralarda 
kuchayishi, 
m uam m oîam ing 
yechim ini topish qiyinlashib borayotganligi, moliyalash 
tirishning 
og'irlashib 
borayotganligi 
dunyodagi 
milliy 
parklarni yagona tarm oqqa biriashtirishni talab qildi. 
1993-yilda landshaft bioxilma-xilîigi va turlarni saqlash 
b o ‘yicha «PanYevropa strategiyasi» jahonda birinchi ekologik 
tannoq — EK ONETning tuzilganligini e ’ion qildi.
6.2. Ekoíarizmni rivojlantirishda xalqaro modellardan foydalanish
EKONET tizimidagi 
davlatlar hozirga 
keüb alohida 
qo‘riqlanadigan hududiarni 
muhofaza qilish va oqilona 
foydalanishniBg 
quyidagi 
texnologiyasini 
ishlab 
chiqds 
(1-chizma). Ekonet tizimi hozirga kelib nafaqat Yevropa 
daviailarida balki, butun jahondags davlatlaming alohida 
muhofaza qilinadigan hududlarining ekologik muvozanatini 
saqlashda ekoturizmni jada! rivojlantirish maqsadlarida ommaviy 
ravishda qo‘llanilmoqda. Chunki, olimlaming xulosalariga ko'ra 
alohida muhofazadagi hududiarni ekologik bilimîi va ekologik 
ongli kishiîar davlat nazoratiga qaraganda yaxshixoq muhofaza 
qiladilar.
Fikrimizcha qayd qüingan usul — EKONET milliy parklar 
va qo'riqxonalardan ekoturizmda foydaianishda juda qo‘l 
keladi va qulay. Hozirda mamlakatimizda EKONET tiziraida 
davlat tabiaî qo'riqxonaîaridan foydalanish Baday-to‘qay 
xalqaro biosfera rezervatida sinab ko‘rilmoqda. Bu biosfera 
rezervatining qo‘riqxona yadrosidagi Buxoro bug‘ulari tabiiy 
biologik xilma-xillik resurslari tabiiy landshaftlari bilan qattiq 
rejimda muhofaza qilinadi, insonning har qanday faoliyati
80

cheklangan. Faqat ilmiy tadqiqotlar ocíkazilishiga ruxsat 
beriladi (1-qo‘riqxona yadrosi).
Ikkinchi (2-bufer himoya mintaqasi) muhoíáza zonasida 
ham qattiq qo‘riqÍash rejimida, insonning har qanday faoiiyati 
cheklangan, faqat iímiy tadqiqotlarga ruxsat beriladi. Chunki bu 
zonaga asosiy muliofazadagi (qo'riqxona yadrosidagi) hayvonlar 
o'tishi mumkin. Shunindek, qo‘riqxonadagi boshqa hayvonlar 
ham o‘tishi mumkin.
Barqaror 'N. 
rivojlantirish
Biologik xilma- \
xillikni qo‘riqlash
Moniíonng
tadqiqotlari
/ ^
-s.' K f
U
X 
Iqtisodiy
. 
Qo'riqxona 
\bufer-hJmoya X
1№11taqa 
3
yadrosi
mintaqasi
2
Bioiogik 
rezervat faoiiyati
Foydalanishda
mintaqalash
1-chizma. 

Download 9,07 Mb.