10-mavzK. 0 ‘ZBEKIST0NDA EKOLOGIK TURÏZM
RESURSLARI. MÏLLIY PARKLAR, TABIAT
Q O ‘RIQXONAIAM, TABIAT BUYURTMAXONALARI VA
TABIAT YODGORLIKLARÏ
Reja;
10
.
1
.
0
‘zbekistonning milliy parklari.
10
.
2
.
0
‘zbekistonning tabiat qo‘riqxonalari.
10.3. 0 ‘zbekistonning tabiat buyurtmaxorialari.
10.4. 0 ‘zbekistonning tabiat yodgorlikîari.
10
.
1
. O‘zbekist
0
iuBMg m iîiy parklari
0
‘zbekistonda milliy parklarni xalq bog‘i,
davlat milliy
tabiat parki deb atashmoqda. Bu nom lanishlar jahondagi milliy
parklardagi tabiat muhofazasi va milliy parklardagi biologik
xilma-xillikni
saqlashning
ustuvor
tom onlarini
o !rganish
davrlarida berilgan edi (o‘tgan asrning 70-yillari). Oldingi
mavzulardagi m a’îum otlardan m a’lum bo ‘ldiki,
milliy parklarni
faqat Germaniyada (qisman) va bizning mamlakatimizda bog‘
deyishadi.
Biz mevali daraxtzorlami bog‘ deymiz. Milliy parklar haqidagi
xalqaro ilmiy-amaliy tadqiqotlarda hamkorlik qilish ishlarida bu
atam alar biroz tushunmovchiliklar keltirib chiqaradi. Chunki,
xalqaro miqyosda milliy parklarning beîgilangan nizomi va
maqomi bir xil talablarda bo‘!ib, bu
talablami hamma davlatlar
qabul qilishgan. Ikkinchidan, bizdagi xalq bog‘i va davlat
milliy tabiat parkining nizom va maqomlari (statusi) jahondagi
milliy parklarning nizomi va maqomidagi ko'plab bandlarining
talablariga javob beraolmaydi.
Keltirilgan mulohazalar bo‘yicha biz ham milliy bog‘larimizni
xalqaro miqyosdagi atam a bilan milliy
parklar deb nomlashga
o'tishim izni talab qilyapti. Chunki, ilmiy adabiyotlarda va ilmiy
ommabop manbalarda ko‘pincha xalq bog‘i emas milliy park
128
atamasi
ko‘proq ishlatilmoqda. O czbekistonda chop qilinayotgan
maqolalar va adabiyotlarda milliy parklar turlicha nomlanmoqda.
Fikrimizcha, muiaxassislar va olimlar
bu haqda yagona xulosaga
kelishlari
lozim.
0 !zbekiston Respublikasida hozirgi kunga keiib 4 ta milliy
parldarimiz bor: 1. Zomin milliy parki. 2. Ugom-ChotqoJ milliy
parki. 3. Oqtepa milliy parki. 4. Sarmishsoy milliy parki
Zomin milliy
parki.
Turkisîon tizma togiarining hududlaridagi
Qizilmozorsoy, Kolsoy, Supa, Chorîangi, Sharilloq, Qashqasoy,
0
‘rikli soyiari bu tog‘larning eng xilma-xil tabiiy archazor o ‘rmonlari
bilan qoplangan. Shuning uchun ham bu archa o ‘rmonlari va uning
noyob iïayvor;. olamini muhofaza qilish
uchun Markaziy Osiyoda
va 0 ‘zbekistonda birinchi Zomin (ilgarigi no mi G ‘o ‘ralas) davlat
tabiat
qo‘riqxonasi 1960-yilda tashkil qilingan edi.Qo'riqxonaning
umumiy
maydoni 26800 gektami tashkil qiladi, shundan 22135
gektari archazor o ‘rmonîari bilan qoplangan.
