1- semunar mavzu: Umumta’lim maskanlarida matematika va informatika o’qitishdagi muammolar va ularni hal qilish usullari

Download 1,52 Mb.
bet	46/54
Sana	08.01.2024
Hajmi	1,52 Mb.
	#132670

1 ... 42 43 44 45 46 47 48 49 ... 54

Bog'liq
seminar va oxirigacha

Umumlashtirish- obyektlar to’plamiga tegishli va bu obyektlarni birlashtiruvchi birorta xossa fikran ajratiladi.

Umumlashtirishda- a) obyekt biror o’zgarmasni o’zgaruvchi bilan almashtirish( uchburchakni ko’pburchak bilan); b) o’rganilayotgan obyektga qo’yilgan cheklashni olib tashlash( masalan, birinchi chorakdagi burchakni ixtiyoriy burchak bilan) usullari qo’llaniladi.

Maxsuslashtirish- o’rganilayotgan obyekt xossalari to’plamidan birorta xossa fikran ajratishdan iborat..

Maxsuslashtirish –berilgan to’plamdan bunda yotuvchi to’plamga qarashga o’tishdan

iborat.

Abstraksiya- analiz va umumlashtirish kabi ikki xil shaklda bo’lishi mumkin.

Birinchi shakli, predmetni hissiy bilish bo’lib, bunda predmetning bir xossasiga qaramasdan boshqa uning xossalarini ajratishdir. Geometrik jism sifatida qarab predmetning shakli, o’lchovlari, tekislikda yoki fazo-dagi vaziyatiga qaraladi. Ikkinchi shakli abstraksiya hissiy bilishdan umuman olganda kelib chiqadi. Masalan, uchburchakning turli burchaklar buyicha sinflashda abstraktlashtirib uchburchakning turlicha tomonga egaligi xossasiga e’tibor bermay, abstrakt uchburchak tushunchasi bilan ish ko’riladi. etish uchun muhim xossa ajratib qaraladi.

Konkretlashtirish-o’qitishning dastlabki bosqichlaridagi qo’llani-ladi. U o’rganilayotgan obyektning bir tarafi bir yoqlama o’rganiladi va bu o’rganish uning boshqa tomonlariga bog’liq bo’lmagan holda amalga oshiriladi..
Induksiya.– yo’naltirish, uyg’otish ma’nosida bo’lib, uch asosiy ko’rinishga ega: 1) ikki yoki bir nechta birlik yoki xususiy hukmlardan yangi umumiy hukm xulosa chiqariladi; 2) tadqiqot usuli bo’lib, obyektlar to’plami barchasiga tegishli xossalar ba’zi alohida olingan obyektlarda o’rganiladi; 3) materialni bayon qilish usuli bo’lib o’qitishda unchalik umumiy bo’lmagan qoidalardan umumiy qoidalar( xulosa va natijalar)ga kelinadi.
Ikki xil induksiya- to’liq bo’lmagan va to’liq.
To’liq bo’lmagan induksiyada berilgan vaziyatga taaluqli barcha xususiy hollar qarab chiqilmaydi. Masalan, 5+2=2+5 tenglikdan a+v=v+a yoki arifmetik progressiya p-chi hadi formulasini keltirib chiqarish, bunda faraz keltirib chiqariladi, isbot esa deduktiv yo’l bilan amalga oshiriladi.
To’liq induksiya berilgan vaziyatga taaluqli barcha birlik va xususiy xukmlarni qarashga asoslangan xulosa chiqarishga tayanadi. Masalan, birinchi 10 ta son orasidagi tub sonlar sonini aniqlash uchun barcha sonlarni qarab chiqish mumkin. Ba’zida to’liq induksiya isbotlash uchun qo’l keladi, masalan, ichki chizilgan burchakni o’lchashda uchta xususiy hol qaralishi mumkin: burchakning bir tomoni diametr, burchak ichida diametr, diametr burchakdan tashqarida.
Download 1,52 Mb.

1 ... 42 43 44 45 46 47 48 49 ... 54

Download 1,52 Mb.