46
mikrobiologik jarayonlar vaqtincha to‟xtaydi.
Saqlashda albatta uzum navi va harorat katta ahamiyatga ega bo‟ladi.
Xo‟jalikda uzum quruq joyda osib saqlanadi. qishda saqlash uchun Nimrang, Pushti toyfi navlari
yaxshi hisoblanadi. Sentyabrning oxiri oktyabrning boshlarida uzum boshlari yashiklarga joylanib,
ehtiyotkorlik bilan saqlanadigan joyga keltiriladi. quruq, toza, yaxshi shamollatiladigan ombor binosi
dezinfeksiya qilanadi, uzum boshlari osib qo‟yish uchun tokchalar o‟rnatiladi. Uzum yaxshilab tekshirilib
chiqiladi, so‟ngra uzum boshlari kanop bilan tokchalarga osiladi. Shundan keyin deraza eshiklar yopiladi
va bino oltingugurt bilan dudlantiriladi, bu ish har 10 kunda takrorlanadi. Bunday sharoitda uzum
martning oxiri aprelning boshlarigacha saqlanadi.
Omborxonada havoning ortiqcha namligini oldini olish uchun bino ichiga so‟ndirilmagan ohak yoki
kalsiy xlorid solingan yashiklar qo‟yiladi. Bu usulda saqlashda g‟ujumlar birmuncha so‟liydi. Uzum
novda bandlari bilan ham saqlanadi. Buning uchun uzum boshlari bir qism novda bilan kesib olinadi va
suvli idishga solib qo‟yiladi. Novdaning pastki uchi suvda ekanligida tok qaychi bilan kesib, vaqti-vaqti
bilan yangilab turiladi. Binoning ichi oltingugurt bilan dezinfeksiya qilinadi va doim shamollatib turiladi,
bunda harorat 5-7
0
S va havoning nisbiy namligi 80-90 foizda saqlanadi.
Saqlash vaqtida uzum mevasi suv bug‟latadi, terlaydi va so‟lib qoladi. Bug‟lanish miqdori tur, navi
va uzum boshining tuzilishiga hamda uning kimyoviy tarkibiga bog‟liq. Suvni saqlab turish qobiliyati
past bo‟lgan mevalar tez so‟liydi. So‟ligan mevalar yomon saqlanadi va kasallanadi.
Qarorat qancha yuqori, havo quruq va uning meva-sabzavot omboridagi harakati qanchalik tez
bo‟lsa, bug‟lanish ham shunchalik yuqori bo‟ladi. Mayda g‟ujumlar og‟irlik birligida yirik mevalarga
qaraganda katta yuzaga ega bo‟ladi, shuning uchun ular yiriklarga nisbatan suvni tez yo‟qotadi.
Bug‟lanishning bir tekis borishi ombordagi havo harorati va nisbiy namligiga bog‟liq. Uzum tashish
va saqlash vaqtida bug‟lanishi hisobiga va boshqa turli omillar ta‟sirida terlaydi.
Bug‟lanishni to‟xtatish va uzumlarni yangiligicha saqlash uchun ombordagi namlikni oshirish va
havo harakatini pasaytirish kerak.
