|
Temirbeton ko‘priklarining asosiy sistemalari
|
| bet | 7/10 | | Sana | 08.06.2024 | | Hajmi | 0,51 Mb. | | #261568 |
Bog'liq Suniy inshotlar JAVOBLAR9.Temirbeton ko‘priklarining asosiy sistemalari.
Zamonaviy ko’priksozlikda temirbeton ko’priklar kichkina, o’rtacha va eng uzun oraliqlarni yopishda keng qo’llashni topishdi. Ularda xar-xil konstruktiv echimlar va statik sxemalar qo’llanilmoqda: to’sinli, ramali, arkali va aralash sxemali.
Uzlukli, uzluksiz va konsolli sistemali to’sinli ko’priklar keng qo’llanilmoqda. Uzkli to’sinli ko’priklar (2.a. rasm) 42 m gacha bo’lgan oraliqlarni yopishda qo’llaniladi. Uzluksiz sistemalar o’zining bikrligi va oraliq qurilmaga vaqtinchalik yuklar tasirida deformatsiyaning kamligi bilan xarakterlanadi. Uzluksiz to’sinli ko’priklar (2.b rasm) 33m dan 147m gacha oraliqlarni yopishda qo’llaniladi. Lekin uzluksiz sistemalar tayanchlarni cho’kishini yuzaga kelmaydigan xollarda qo’llaniladi. Uzluksiz to’sinli oraliq qurilmalarda tayanchlarni cho’kishi qo’shimcha katta miqdordagi kuchlanishlarni paydo bo’lishiga olib keladi va bu ko’prikni qulashiga sabab bo’ladi. Hozirgi kunda quruvchilar xar-xil gruntli sharoitlarda tayanchlarni cho’kishini bartaraf etishi natijasida uzluksiz to’sinli sistemalar keng qo’llanilmoqda.
Konsolli sistemalarda (2.в rasm) oralig’i bo’lgan osilgan oraliq qurilma asosiy sistemaning konsol uzunligi ga tayanib turadi. Konsolli sistemalarda kuchlarning taqsimlanishi uzluksiz sistemanikiga yaqin bo’ladi, ammo bikrligi kam bo’lib, yuklar ta’sirida konsolda osilib turuvchi oraliq qurilmani tutashuvchi qismida egiluvchi chiziqlarda sinishlar paydo bo’ladi. Konsolli sistemaning statik aniqlanishi natijasida tayanchlarning cho’kishi natijasida oraliq qurilmalarda qo’shimcha zo’riqishlar yuzaga kelmaydi. Shunga qaramasdan xozirgi vaqtda konsol sistemasi qo’llangan ko’priklarni asosiy va osilgan oraliq qurilmaning bog’langan joyi juda murakkab bo’lganligi uchun qo’llanilmaydi.
Konsolli va uzluksiz sistemali ko’priklar tayanchlari ularni markaziy yuklanishi ustiga bittadan tayanch qismi joylashganligi sababli kengligi, uzlukli ko’prik tayanchlarini kengligidan kam bo’ladi.
Oddiy rama sistemali ko’prik (2.g. rasm) 30-60 m gacha bo’lgan oraliqlarda qo’llaniladi. Oraliq qurilmalar tayanch bilan birgalikda ishlaganligi uchun oraliq qurilmalarga tasir etuvchi eguvchi momentlar kamayadi. Bu oraliq qurilmaning qurilish balandligini qisqartirish imkonini beradi. Qiya ustunli romli ko’priklar eng ko’p tarqalgan(2.d rasm). T shaklidagi ramali ko’priklar ham ko’p tarqalgan: rama- to’sinli va rama – konsolli. Rama- to’sinli (3.a rasm) ko’priklar sistemalari ramani va oraliq qurilmalarning oshiq- moshiqli birlashtirilishidan xosil bo’ladi. Bunday sistemalarning oralig’i 40 m dan 150 gacha bo’lishi mumkin. T shaklidagi romlarni rigellarida faqat manfiy momentlar yuzaga keladi, unga oraliq qurilmalarda esa – faqat musbat momentlar. Bu romlarni tayanchlari vertikal kuchlar tasirida asosga vertikal kuch va eguvchi momentni uzatadi.
2.rasm To’sinli (a-v) va ramali (g,d) ko’priklar turlari
Rom- konsolli sistmalarda (3.b rasm) T-shaklidagi romlar bir-biri bilan oshiq-moshiq orqali biriktirilgan. Bunday sistemalarni 60dan 200 gacha bo’lgan oraliqlarda qo’llaniladi. Bunday sistemalarning tayanchlari asosga qo’shimcha gorizontal kuchlarni uzatadi. Romlar konsollari yaxlit betondan tayyorlanishi mumkin, bu xolatda oralig’i 250 m gacha bo’lgan ko’p oraliqli romli sistemalar xosil bo’ladi.
Ko’rib chiqilgan romli sistemalarni osma usulda yaxlit betonlash va qismlarini osma usulda yig’ish mumkin.
Rossiyada rom konsolli ko’priklarni mahsus turrlari qurilgan (3.v rasm) Tshaklidagi romlar 2ta yarim arkadan iborat bo’lib, yurish qismi satxidan tortib bog’langan. Bunday sistemali ko’priklarda oraliq uzunligi 120ga etgan
|
| |
