|
1. Biofizika va radiobiologiya fani, uning predmeti. Qattiq jismlar. Tirik organizmlarda deformatsiya turlari
|
| bet | 12/26 | | Sana | 21.11.2023 | | Hajmi | 184,63 Kb. | | #102468 |
Bog'liq 1. Biofizika va radiobiologiya fani, uning predmeti-fayllar.orgShovqin va undan himoyalanish
Кичик шовқинлар
Соат механизми ва детерминизм классик физика ноэтик образига ўхшайди.
Соатларда нафақат ташқи махсули балким ички тузилиши ҳам аниқ ишловчи
моделлардир. Ҳаёт ҳар турлидир. Молекулалар орасидаги таъсир иссиқлик
энергияси туфайли юз беради. Биологик моторлар каби бизнинг мускуллар
ҳаракати элементар қадамлар ҳаракатлари каби наномирда ҳаракат қилади.
Бу ҳаракат Броун ҳаракатидаги озроқ кўп бўлади. Хужайра ичидаги
сигналлар бир тўда молекулалар томонидан амалга оширилади. Инсон қабул
қилиш қобилияти шовқинлар туфайли бироз чегаралангандир. Масалан
миядаги синопсис ҳодисаси туфайли ҳам чегараланган. Чунки маълумот бир
нейтрондан иккинчисига узатилганда у юқорироқ шовқинда узатилади.
Анашу шовқинлар булутидан ҳаётда қандай ўзиб чиқиш мумкин?
Ҳаётда шовқин бир жойда эшитишни яхшилай оладиган механизмлар ичида
энг яхшиси борми?
Бу бобда биз шовқин билан боғлиқ бўлган муаммоларни турли
биологик объектларда кўриб чиқамиз. Мен учун бу мавзу доимо қизиқ
бўлган ва бунда кўплаб очилмаган муаммоларни тажриба орқали ечиш
мумкин. Биз шовқин муаммосини алоҳида молекуладан бошлаб тўлиқ
системагача кўриб чиқамиз. Бу масалани ечиш учун биздан бироз математик
билимларга эга бўлиш талаб қилинади. Айниқса статистик физика
масалаларини ҳал қилишда бу муҳимдир. Мен хохлардимки озроқ билимга
эга бўлган ҳолда сизлар табиатдаги кўплаб муаммолар ҳақида билишга
интиласизлар. Бу муаммоларни эса организмнинг ўзи ҳал қилиши керак.
Молекулар тебранишлар ва химиявий реакциялар. Организм яшаши
учун у кўплаб химиявий реакциялар тезлигини бошқариши керак. Умуман
олганда ҳамма химиявий реакциялар флуктация туфайли содир бўлади.
Кучли кимёвий реакциялар молекуляр флуктацияларнинг бир жинсли
бўлмаслигидан ҳосил бўлади. Ўрта мактабдан маълумки кимёвий реакция
тезлиги Аренус қонунига бўйсунади, яъни
, бунда
-
активизация энергияси. Биз биламизки КвТ молекуланинг ўртача квадрат
энергияси шундай қилиб кимёвий реакция кўрсаткичи , бунда - флуктация
кучи.
Агарда оламда флуктация йўқ деб тасаввур қилсак, у ҳолда уни кетма-
кет қўшиб борамиз. Ҳозирча кимёвий реакция тезлигини аниқловчи усул йўқ.
|
| |
