R
2
- cho‘kma qatlamining qarshiligi; R
f
- filtr to‘siqlarining qarshiligi.
30.
Gazlarni uzatish uchun mo`ljallangan qurilmalar.
Ventilyator, bosim, g‘ildirak, quvvat, turbokompressor, turbogazoduvka, vakum nasos,
porshenli, rotorli, nasoslarni tanlash, afzalligi,turli jinsli sistemalar, kompressorlarni tanlash.
31. Gidravlika asoslari.
Gidravlika, gidrostatika, suyuqlik, zichlik, og‘irlik, qovushqoqlik, issiqlik o‘tkazuvchanlik,
issiqlik sig`imi, xarorat o‘tkazuvchanlik, bosim.
Gidromexanika - suyuqlikning muvozanati va xarakatini xamda suyuqlik bilan unga
to’la yoki qisman cho’ktirilgan jism o’rtasidagi o’zaro ta’sirini o’rganuvchi fan. Sanoat
qurilmalarida olib boriladigan issiqliq va modda almashinish jarayonlarining tezligi
ko’pincha gidromexanika qonuniyatlariga bog‘liq bo‘ladi. Gidromexanika konunlari va
ulardan amaliyotda foydalanish usullari gidravlika fanida o‘rganiladi
Bosim va temperatura ta’sirida o’z xajmini o’zgartirmaydigan yoki siqilmaydigan, o’zgarmas
zichlikka ega va ichki ishqalanishi (qovushqoqligi) bo’lmagan suyuqliklar ideal suyuqlik deb
aytiladi. Aslida esa xar qanday suyuqlik bosim yoki temperatura ta’sirida o’z xajmini
o’zgartiradi. Xar qanday suyuqlikda ichki ishkalanish kuchi va qovushqoqlik bo‘ladi. Demak,
xaqiqatda tabiatda ideal suyuqlik bo’lmaydi, ya’ni barcha suyuqliklar xaqiqiy suyuqlikdir.
Ammo ba’zi suyuqliklarning qovushqoqligi juda kichik bo‘ladi. Ular temperatura va bosim
ta’sirida o’z xajmini shu qadar kam o’zgartiradiki, bu o’zgarishni amalda xisobga olmasa xam
bo‘ladi. Bunday suyuqliklar shartli ravishda. ideal suyuqliklar deyiladi. Bu tushuncha xaqiqiy
suyuqlik qonunlarini o’rganishni osonlashtiradi. Elastik suyuqliklarning hajmi temperatura va
bosim ta’sirida keskin o’zgaradi.
.Elementar yuzaning ayrim nuktalaridagi xaqiqiy bosim esa turlicha (bir nuktada kuprok,
boshka nuktada esa kamrok) bulishi mumkin. F ning kiymati kancha kichik bulsa,
biror nuktadagi xaqiqiy bosim urtacha gidrostatik bosimga ancha yakin bo‘ladi.
Elementar yuzaning kiymati nolga yakinlashtirilgan xolatda-gi kuchning yuzaga nisbati
berilgan nuktadagi xaqiqiy gidrostatik bosim (yoki gidrostatik bosim) deb ataladi:
