24
Termometrni o‟lchanayotgan muhitga to‟liq kiritib bo‟lmasligi, unda uning
rezervuari va suyuqlik ustuni turli haroratda bo‟ladi.
Chiqib turgan ustunga to‟zatma quyidagi formula
bo‟yicha kiritiladi.
1
2
2
1
t
t
n
t
t
t
,
(4.2)
n – chiqib turgan ustundagi darajalar soni;
-
shishadagi suyuqlikning kengayish koeffitsienti, 1/ (
0
C
; t2 –
termometr ko‟rsatayotgan harorat, (
0
C
;
1
t
– rezervuar chiqib
turgan ustunning o‟rtacha harorati.
Ishlatish
turiga
qarab
suyuqlikli
shisha
termometrlar quyidagi turlarga bo‟linadi:
1.Shkalasi ichiga o‟rnatilgan simobli, to‟g‟ri
(4.1 - rasm, a) va burchak texnik termometrlar (4.1-
rasm, b, v). Texnik termometrlarning 11 xili
chiqariladi. O‟lchash chegarasi – 30 dan 600
0
C
gacha
.
2.Tayoqcha shaklidagi yoki shkalasi ichiga
o‟rnatilgan simobli laboratoriya termometrlari (3.1-
rasm, g, d). O‟lchash chegarasi – 30
0
Cdan 600
0
C
gacha. Shkala bo‟linmasining qiymati 0,1 va 2
0
C .
3.Shkalasi tashqariga o‟rnatilgan tayoqcha
shakldagi spirtli termometrlar. O‟lchash chegarasi –
200
0
C dan 200
0
C gacha. Shkala bo‟linmasining
qiymati 0,2 dan 5
0
C gacha.
4.Aniqlik darajasi uta yuqori simobli va namuna
termometrlar. Shkala bo‟linmasining qiymati 0,01
0
C dan 0,1
0
C gacha. O‟lchash chegarasi 4
0
C dan 50
0
C gacha.
5.Simobli elektr kontaktli termometrlar (4.1-
rasm, j). O‟lchash chegarasi – 30
0
C dan 300
0
C
gacha.
6.Metrologik, meditsina, qishloq hujaligi va boshqa maqsadlarda ishlatiladigan
maxsus termometrlar. (4.1 - rasm).
Suyuqlikli shisha termometrlarning kamchiligiga shkala bo‟yicha hisoblash
noqo‟layligi, ko‟rsatishlarni qayd qilib, ularni masofaga o‟zatib bo‟lmasligi, Issiqlik
inertsiyasining kattaligi va asboblarning mexanik nuqtai nazaridan mustaxkam
emasligi kiradi.
