Mavzuni takrorlash va mustahkamlash uchun savollar

138 
8-MAVZU. PEDAGOGIK FANLARNI O‘QITISHDA 
PEDAGOGIK VA AXBOROT TEXNOLOGIYALARDAN 
FOYDALANISH 
 
Tayanch 
so‘zlar: 
texnologiya, 
pedagogik 
texnologiya, 
innovatsiya, 
texnologik 
jarayon, 
texnologik operatsiya, texnologik xarita, texnologik 
rejim, 
tadqiqiy-ijodiy 
ta’lim 
texnalogiyasi, 
ishbilarmonlik o‘yinlari texnalogiyasi, muammoli 
o‘qitish texnalogiyasi, individuallashtirilgan ta’lim 
texnalogiyasi.
 
 
8.1. Pedagogik fanlarni o‘qitishda pedagogik va axborot 
texnologiyalardan foydalanishning o‘ziga xosliklari 
Demokratik, huquqiy davlat barpo etish va fuqarolik jamiyati 
asoslarini 
rivojlantirishning 
eng 
muhim 
masalalaridan 
biri 
mamlakatimiz ilmiy salohiyatini rivojlantirish masalasidir. Darhaqiqat, 
ilmiy salohiyatni taraqqiy ettirmay, mamlakatni iqtisodiy-siyosiy, 
ijtimoiy madaniy rivojlantirib bo‘lmaydi. Ilmiy salohiyat esa ta’lim-
tarbiya vositasida yuksaladi. Shu sabab mustaqillikning dastlabki 
davridan boshlab mamlakatda barcha sohalar bo‘yicha tub islohotlar 
amalga oshirildi.
Zamonaviy texnologiya deyilganda zamon talablarini qondira 
oladigan, uni ijtimoiy-iqtisodiy, ma’naviy-siyosiy va madaniy-ma’rifiy 
taraqqiyotini tezlashtira oladigan texnologiyani tushunmoq darkor. 
Zero, zamonaviy texnologiya asosini innovatsiya (inglizcha innovation 
– yangilik, yangilik yaratish) termini tashkil etadi. Shu ma’noda 
innovatsion texnologiyalar pedagogik jarayon hamda pedagog va talaba 
faoliyatiga o‘zgartirishlar, yangilik kiritishni anglatadi va o‘quvchi 
madaniyati hamda ta’lim ustuvorligini ta’minlaydi. 
Chunonchi: 
a) 
mashg‘ulot 
davomida 
(nazariy, 
amaliy) 
o‘quvchilarning ijodiy munosabatini, ijod qilish, izlanishga da’vat 
etishi; bilim olishga nazariy mashg‘ulotlarni mustaqilegallashga 
qiziqishlarini uyg‘otishni ta’minlashga; talabani ta’lim obyektidan 
ta’lim subyektiga aylanishiga; b)mashg‘ulotda pedagog va talabaning 
doimiy hamkorlikda ishlashlarini yo‘lga qo‘yishini amalga oshiradi. 
Oqibatda o‘qituvchi va o‘quvchi-talabalarning qo‘yilgan maqsadga 
erishishi kafolatlandi. 

139 
Shunday qilib, zamonaviy o‘qitish texnologiyalari o‘zlashtirishni 
faollashtirib,maqsadga erishishni ta’minlaydigan, natijani kafolatlovchi 
texnologiya ekan, avvalo, uning nazariy va amaliy asoslarini yorituvchi 
tushunchalar “Texnologiya”, “Zamonaviy texnologiya”, “Zamonaviy 
o‘qitish texnologiyalar”ning mazmun-mohiyatini anglash, tushunib 
olish talab etiladi. Bu tushunchalarning mazmun-mohiyati, birinchidan 
bu tushunchalarga berilgan lug‘aviy izohlarda, ikkinchidan bu 
tushunchalarga berilgan ta’riflarda namoyon bo‘ladi. 
“Texnologiya” so‘zi 1872 yilda fanga kiritildi va u yunoncha 
“texne” – mahorat, san’at hamda “logos”-fan, ta’limot tarzida ishlatila 
boshlandi va unga quyidagicha izoh berildi: 
“-bu fan taklif etgan algoritm, vosita va yo‘llar tizimi bo‘lib, 
ishlatilganda oldindan belgilangan faoliyat natijalariga olib kelib, sifatli 
va miqdoriy mahsulot chiqishini ta’minlovchi jarayondir”
1
. 
Texnologiya tushuncha asosan ishlab chiqarishda ishlatiladi. 
Bundan texnololigik jarayon, texnologik operatsita, texnologik harita, 
texnologik rejim tushunchalari “Texnologiya” so‘zining mohiyatini 
yaratishda kalit rolini o‘ynaydi. Shundan texnologik jarayon– ishlab 
chiqariladigan mahsulotga ishlov berishning yagona jarayonini hosil 
qiluvchi texnologik operatsiyalarning yig‘indisidan iborat bo‘lsa, 

Download 3,05 Mb.