|
Simpatiya va antipatiya haqida tushuncha
|
| bet | 15/21 | | Sana | 22.01.2024 | | Hajmi | 0,69 Mb. | | #143036 |
Bog'liq sesiya 2kurs umumiy92. Simpatiya va antipatiya haqida tushuncha.
Simpatiya va antipatiya - bu hissiy javoblar va boshqalarga munosabat bilan bog'liq ikkita qarama-qarshi atama.
1. Sempatiya: hamdardlik boshqa odamning his-tuyg'ularini tushunish va baham ko'rish qobiliyatini anglatadi. Bu rahm-shafqat, hamdardlik va boshqa birovning farovonligi haqida qayg'urishni o'z ichiga oladi. Odamlar boshqalarga hamdardlik his qilganda, ular o'zlarining his-tuyg'ularini tan oladilar va ular bilan bog'lanadilar, ko'pincha qo'llab-quvvatlash va yordam berishga tayyorligini namoyish etadilar. Hamdardlik mehribonlik, tasalli beruvchi so'zlar va boshqalarning azob-uqubatlarini yoki qiyinchiliklarini engillashtirishga bo'lgan samimiy istak orqali ifodalanishi mumkin.
2. Antipatiya: Antipatiya, aksincha, odamga, guruhga yoki g'oyaga nisbatan kuchli yoqtirmaslik, nafratlanish yoki dushmanlik hissini o'z ichiga oladi. Bu hamdardlik yoki empatiya etishmasligi bilan tavsiflangan salbiy hissiy javobni ifodalaydi. Antipatiyani boshdan kechirayotgan odamlar o'zlarining antipatik tuyg'ulari ob'ektiga nisbatan norozilik, adovat yoki nafratlanishlari mumkin. Bu ularning antipatiya nishoniga nisbatan o'zaro munosabatlardan, tanqidlardan yoki hatto qasddan zarar etkazishdan qochishga olib kelishi mumkin.
Simpatiya ham, antipatiya ham insoniy munosabatlar va o'zaro munosabatlarni shakllantirishda muhim rol o'ynaydi. Ushbu his-tuyg'ularni tushunish va boshqarish odamlarga empatiyani rivojlantirishga, qo'llab-quvvatlovchi aloqalarni o'rnatishga va mojarolarni samarali boshqarishga yordam beradi.
93. Stress haqida umumiy tushuncha
Sessiya 2kurs, [01.01.2024 18:46]
Stress tushunchasining mazmuni mohiyati borasida qator tariflar uchraydi. Jumladan, A.V.Petrovskiy tomonidan stressaffektiv holatga yaqin turadigan, lekin boshdan kechirilishining davomiyligiga kora kayfiyatlarga yaqin bolgan his-tuygularni boshdan kechirilishining alohida shaklidir, deb tarif beriladi. Professor E.Gozievning umumiy psixologiya kitobida yozilishicha, stress-ogir jismoniy va murakkab aqliy yuklamalar ishlarning meyoridan oshib, ketib xavfli vaziyatlar tugilganida, zaruriy chora-tadbirlarni zudlik bilan topishga intilganda vujudga keladigan hissiy zoriqishlar sifatida korsatiladi.
Stress inson organizmini haddan tashqari zoriqish natijasida paydo boladigan tanglik jarayonidir.
Stress korinishiga qarab ikki turga ajratiladi:
Konstruktiv biz turidagi (kopchilik orasida);
Destruktiv men turidagi (yakka shaxs ozi bilan) kechadigan jarayon.
Stress tushunchasi kanadalik olim gans sele tomonidan kiritilgan, u stressni organizmning jismoniy yoki psixik jarohatni keltirib chiqaradigan tasirlarga nisbatan moslashish-himoya reaksiyalari yigindisi sifatida tariflagan. Stress holatining rivojlanishida
G. Sele uch bosqich:
a) xavotirlanish,
b) qarshilik korsatish,
v) izdan chiqishlarni ajratdi.
Xavotirlanish reaksiyasi shok davri (mns tushkunlik holati) va izdan chiqqan psixik vazifalarning tiklanish, shokka qarshi davridan iborat. Qarshilik korsatish bosqichi (rezistentlik) stressorlar tasiriga nisbatan chidamlilikning yuzaga kelishi bilan xarakterlanadi. Ularning davomli tasirida organizm kuchi kamaya boradi, va izdan chiqish bosqichi boshlanadi, bazn organizm olimiga olib keluvchi nuqsonli kasallik jarayonlari yuzaga keladi.
Stress hayot uchun xavfli bolsada, organizm uchun zarurdir: austressda («foydali» stress) individning moslashish mexanizmlari ishlab chiqiladi. Axborotli va psixik stress turlari mavjud (emotsional stresslar).
Hissiyot va sezgilarning yana bir qonuniyati bu psixosomatik korrelyasiya, vegetativ ozgarishlar bilan aloqa, bu organizm va inson hayotiy faoliyati vazifalarining ozgarishiga olib keluvchi hissiyotlar tasirini bildiradi.
Emotsional kechinmalarning xilma-xilligi avvalambor, odamlarning kayfiyatida ifodalanadi. Emotsional jihatdan kuchsiz tasirlanadigan odamlarda faqat qandaydir ota xavotirli voqea yaqqol ifodalangan hislarni yuzaga keltiradi. Boshqa toifadagi, emotsional tasirchan odamlarda arzimas holat ham kuchli hissiyotlarga sabab bolishi mumkin. Hatto, ahamiyatsiz voqea ham kayfiyatlarini kotarishi yoki tushirib yuborishi mumkin.
|
| |
