10-MAVZU. QUDUQLARNI ISHGA TUSHIRISH
USULLARI.
Reja:
1.Qatlamni oqilona ochish texnologiyasi.
2.Quduq tubi bosimlarini pasaytirish usullari.
3.Har xil kon-geologik sharoitda quduqni ishga tushirish
texnologiyasi.
1.Qatlamni oqilona ochish texnologiyasi
Quduq qurilishining eng mas’ul bosqichi yakuniy etapdir.
Bu bosqichda mahsuldor qatlam ochiladi,
mustahkamlovchi quvur
tushirilib sement eritmasi bilan mustahkamlanadi, quduq tubi tozalanib,
jihozlanadi va qatlamdan quduqqa nisbatan okimni ta’minlab quduq
o‘zlashtiriladi; quduqning butun umr
ishlashi uni qanday ishga
tushirilganligiga bog‘liq.
Qatlam bosimi, qatlamning neftga to‘yinganligi va boshqa bir qator
omillarga ko‘ra bu qatlam turli usulda ochilishi mumkin.
Qaysi usul
qo‘llanilishidan qat’iy nazar qatlamni ochishda quyidagi talablar
bajarilishi kerak:
1. Yuqori bosimli katlam ochilganda quduqda ochiq favvora bo‘lishi
oldini olish;
2. Qatlamning tabiiy sizilish xossalari saqlab qolinishi;
3.Quduqning uzok muddat yo‘ldosh suv va gazsiz ishini ta’minlovchi
oralik (interval) ni tanlash.
Tanlangan oraliqdagi mahsuldor qatlamni
ochishda quduq loyli
eritma bilan to‘ldirilgan bo‘ladi.
Ko‘p hollarda qatlamni noto‘g‘ri ochish natijasida va loyli burg‘ilash
eritmasi filtrati g‘ovakli muhitga kirib borishi sababli quduqlardan sanoat
talabiga mos mahsulotni olish imkoniyati bo‘lmaydi.
Shuning uchun loyli eritma neftli asosda tayyerlansa qatlamga
uglevodorodli
suyuqlik sizilib, tog‘ jinslarining kollektorlik
xususiyatlarini yomonlashtirmaydi.
Mahsuldor qatlamni ochishdan oldin quduq neft bilan yuvilsa yana
ham yaxshiroq natijalarga erishish mumkin.
Mahsuldor qatlam o‘qli, torpedali (snaryadli) va o‘qsiz (kumulyativ)
perforatorlar yordamida ochiladi.
Perforatsiya to‘ri uyumning tuzilishiga qarab tanlanadi.
Kam sementlashgan qumtoshlar uchun o‘qli perforatsiya qo‘llanilsa,
nisbatan mustahkam va past o‘tkazuvchanli qatlamlarda snaryadli
perforatorlar qo‘llaniladi.
Mustahkam tog‘ jinslarini ochishda
kumulyativ perforatordan
foydalanish maqsadga muvofiq deb hisoblanadi.
Qatlam bosimi gidrostatik bosimdan yuqori bo‘lgan uyumlarning
zichligi 2.1:2.2 g\sm
3
bo‘lgan og‘irlashtirilgan loyli eritmalar yordamida
ochish tavsiya etiladi.
Qatlam bosimi va gidrostatik bosim teng bo‘lsa va tog‘ jinslari past
o‘tkazuvchanli va tez shishadigan loyli zarrachalardan tuzilgan bo‘lsa,
neftli asosda tayyorlangan loyli eritmadan foydalanilgani ma’kul.
Qatlam bosimi gidrostatik bosimdan past bo‘lgan
hollarda zichligi
0,2:0,3 g\sm
3
bo‘lgan ikki yoki uch fazali ko‘pikli eritmadan foydalanish
mumkin.
Mahsuldor qatlamni ochishda shuningdek suyuqlik-qum aralashmasi
yordamida perforatsiya kilish usulidan ham foydalaniladi.
