|
13-mavzu. Qurilish va arxitektura sohasida axborot xavfsizligi va axborotlarni himoyalash usullariBog'liq 13-mavzu. Qurilish va arxitektura sohasida axborot xavfsizligi va axborotlarni himoyalash usullari. Mehnat gigiena fanidan majmua, 3-mavzu Autocad dasturi, 12-mavzu. Veb-saytlar va ularning turlari. Veb-sahifa va uning tuzilishi., 14-mavzu. Qurilish va arxitektura sohasida axborot jarayonlarini algoritmlash va dasturlash, kymyo hisobot, Mavzu, enter steelAxborot xavfsizligi deb, ma’lumotlarni yo’qotish va o’zgartirishga yo’naltirilgan
tabiiy yoki sun’iy xossali tasodifiy va qasddan ta’sirlardan xar qanday
tashuvchilarda axborotning himoyalanganligiga aytiladi.
Ilgarigi xavf faqatgina konfidentsial (maxfiy) xabarlar va xujjatlarni o’g’irlash yoki
nusxa olishdan iborat bo’lsa, hozirgi paytdagi xavf esa kompyuter ma’lumotlari
to’plami, elektron ma’lumotlar, elektron massivlardan ularning egasidan ruxsat
so’ramasdan foydalanishdir. Bulardan tashqari, bu xarakatlardan moddiy foyda
olishga intilish ham rivojlandi.
Axborotning himoyasi deb, boshqarish va ishlab chiqarish faoliyatining axborot
xavfsizligini ta’minlovchi va tashkilot axborot zaxiralarining yaxlitliligi,
ishonchliligi,
foydalanish osonligi va maxfiyligini ta’minlovchi qatiy
reglamentlangan dinamik texnologik jarayonga aytiladi.
Axborotning egasiga, foydalanuvchisiga va boshka shaxsga zarar yetkazmokchi
bo’lgan nohuquqiy muomaladan xar qanday xujjatlashtirilgan, ya’ni identi-
fikatsiya qilish imkonini beruvchi rekvizitlari qo’yilgan xolda moddiy jismda qayd
etilgan axborot ximoyalanishi kerak.
Axborot xavfsizligi nuktai nazaridan axborotni quyidagicha turkumlash mumkin:
• maxfiylik — aniq bir axborotga fakat tegishli shaxslar doirasigina kirishi
mumkinligi, ya’ni foydalanilishi qonuniy xujjatlarga muvofik cheklab qo’yilib,
xujjatlashtirilganligi kafolati. Bu bandning buzilishi o’g’irlik yoki axborotni
oshkor qilish, deyiladi;
• konfidentsiallik — inshonchliligi, tarqatilishi mumkin emasligi, maxfiyligi
kafolati;
• yaxlitlik — axborot boshlang’ich ko’rinishda ekanligi, ya’ni uni saqlash va
uzatishda ruxsat etilmagan o’zgarishlar qilinmaganligi kafolati; bu bandning
buzilishi axborotni soxtalashtirish deyiladi;
|
| |
