Korxona darajasida taqsimlash logistikasining maqsadi, funktsiyalari, vazifalari va kanallari

Tovar yoki mahsulot jo’natuvchi va oluvchi ikki mikrotizimdan iborat bo’lib, ular o’zaro taqsimlash kanallari bilan bog’langandir. Taqsimlash kanallari turli manbalarda turlicha – marketing yoki logistik kanallar deb ataladi.

• 
  axborot olish;
  
• 
  tashish, xizmat ko’rsatish;
  
• 
  muzokaralar olib borish;
  
• 
  buyurtmalar tuzish;
  
• 
  moliyalashtirish;
  
• 
  tavakkalchilikni qabul qilish;
  
• 
  tovarga egalik qilish;
  
• 
  to’lovlarni amalga oshirish;
  
• 
  tovarlarni tamg’alash.
  

1. 
   Nolinchi darajali kanal (to’g’idan-to’g’ri marketing kanali ham deyiladi) o’z tovarini pirovard iste’molchiga yo’naltirgan kanaldir. Masalan, iste’molchilarni bevosita xonadonlarda tovar bilan tanishtirish, jo’natma savdosi, telemarketing (telefon orqali savdo), televidenie orqali savdo qilish va boshqalar.
   
2. 
   Birinchi darajali kanal vositachini o’z ichiga oladi. Masalan, chakana savdo qiluvchi.
   
3. 
   Ikkinchi darajali kanalda vositachilar ikkita bo’ladi. Keng iste’mol bozorida odatda ulgurji va chakana sotuvchi harakat qiladi.
   
4. 
   Uchinchi darajali kanalda uchta vositachi bo’ladi. Masalan, go’shtni qayta ishlash sanoatida ulgurji va chakana sotuvchi o’rtasida odatda mayda ulgurji sotuvchi harakat qiladi. Mayda ulgurji sotuvchilar yirik ulgurji vositachilardan tovarlarni sotib olishadi va chakana savdoda sotishadi.
   

• 
  kooperatsiyalashuv;
  
• 
  sherikchilik;
  
• 
  taqsimotni rejalashtirish.
  

• 
  maqsadli bozor yoki uning bo’g’inini tanlash;
  
• 
  sotish tizimini tanlash va kerakli moliyaviy xarajatlarni belgilash;
  
• 
  sotish kanali va uslublarini tanlash;
  
• 
  bozorga chiqish tartibini tanlash;
  
• 
  bozorga chiqish vaqtini tanlash;
  
• 
  tovar harakati va tovarni iste’molchiga yetkazib berish xarajatlarini belgilash;
  
• 
  sotishni rag’batlantirish shakllari va uslublari va buning uchun zarur xarajatlarni belgilash.
  

• 
  sotishning shaxsiy tizimi;
  
• 
  o’z mamlakati va uning tashqarisidagi kichik korxonalar va filiallar;
  
• 
  firma vakillari;
  
• 
  xorijdagi va o’z mamlakatidagi dilerlar;
  
• 
  hamkorlikdagi sotish faoliyati;
  
• 
  boshqa firmalarning sotish mexanizmi.
  

• 
  rahbar tomonidan vositachiga taqdim qilinadigan xizmatlarning hajmi;
  
• 
  ishlab chiqaruvchi savdo markasiga vositachining munosabati;
  
• 
  vositachi yordamida sotishni ko’paytirish imkoniyati;
  
• 
  vositachini qo’llab-quvvatlash uchun kerakli xarajatlar
  
• 
  vositachining mijozlarga nisbatan joylashuvi;
  
• 
  vositachining rag’batlantirish bo’yicha tadbirlarda ishtiroki;
  
• 
  vositachining moliyaviy ahvoli;
  
• 
  vositachilik firmasining boshqarish shakllari;
  
• 
  vositachi tomonidan amalga oshirilayotgan reklama faoliyatining hajmi va unga haq to’lash shartlari;
  
• 
  vositachining raqobatchi faoliyatiga munosabati;
  
• 
  vositachi tomonidan bozor haqida taqdim qilinadigan axborotlar hajmi.
  

• 
  sotishni rag’batlantirish shakllari va uslublarini asoslash. Buning uchun kerakli xarajatlarni va eng samarali vositalarni aniqlash lozim. Bu vositalarga eng avvalo quyidagilarni kiritish kerak: reklama faoliyati; tovar belgisidan foydalanish va sotilgan mahsulotlarga texnik xizmat ko’rsatish;
  
• 
  sotish strategiyasini aniqlash, ya’ni rejalashtirish, qaror qabul qilish va yakuniy maqsadni amalga oshirishga yo’naltirilgan harakatlar bilan bog’liq barcha tadbirlarni belgilash;
  
• 
  sotish strategiyasi bu qaror qabul qilish jarayonidir. Hozirgi zamon menejmenti nuqtai nazaridan strategiya belgilovchi, rejalashtiruvchi va ijrochi bosqichlariga bo’linadi;
  
• 
  sotish strategiyasi sotish taktikasidan farqlanadi: taktika ijro etish sohasida yotadi, sotish taktikasi deganda puxta o’ylangan, hisoblab chiqilgan maqsadli sotishni tushunish kerak. Sotish strategiyasi esa nazariya emas, balki amaliyotda qo’llanilishi lozim bo’lgan vositadir. Sotish strategiyasi sohasidagi qarorlarga kiruvchi sotish yo’llarini tanlash katta ahamiyatga ega.
  

1. 
   mijozlarga hech qanday qistov o’tkazmaslik;
   
2. 
   qulay muhit yaratish;
   
3. 
   faqat boshqalar vositasida ta’sir qilish, to’g’ridan-to’g’ri ta’sir qilishni to’xtatish;
   
4. 
   xabardor qilish, tazyiq o’tkazmaslik, bitimni saqlash.