14-ma'ruza. Ekspert tizimlar turlari, yaratish bosqichlari va sinflari

Bilimlarni namoyish etish darajalari va detallilik darajalari. ET yechimni izlash jarayonini boshqara olishi, yangi bilimlarni hosil qilish va o`z harakatlarini tushuntira olishi uchun, u nafaqat o`z bilimlarini qo`llay olishi, balki ularni tushunish qobiliyatiga ega bo`lishi ham kerak, ya’ni ET muammoli soha haqida uning bilimlari qanday namoyish etilgani haqidagi bilimlarga ega bo`lishi lozim. Agar muammoli muhit haqidagi bilimlarni namoyish etishni keyingi darajadagi bilimlar deb nomlash mumkin bo`lsa, unda namoyish etishning birinchi darajasi metabilimlarga ega, ya’ni nolinchi darajadagi bilimlar tizimining ichki olamida qanday namoyish etilganligi to`g`risidagi bilimlarga ega. Birinchi daraja nolinchi daraja bilimlarni namoyish etish uchun qanday vositalar ishlatilishi haqidagi bilimlarni saqlaydi. Birinchi daraja bilimlar yechim jarayonini boshqarishda, tizim harakatlarini hosil qilish va tushuntirishda katta rol o`ynaydi. Namoyish etish darajalarining soni ikkitadan ortiq bo`lishi mumkin. Namoyish etishning ikkinchi darajasi birinchi daraja bilimlari haqidagi ma’lumotlarni, ya’ni birinchi darajaning bazaviy tushunchalarini namoyish etish haqidagi bilimlarni saqlaydi. Namoyish etish darajalari bo`yicha bilimlarni ajratish tizimning qo`llanilish sohasini kengaytirishni ta’minlaydi [1-3].