2. Sog’ish apparatlari
Sog’ish apparatlari sog’ish qurilmalarining asosini tashkil etadi va quyidagilardan tashkil topgan: sog’ish chelagi, pulьsator, kollektor, sog’ish stakanlari, vakuum va sut shlangalari. Sutni quvurga sog’ishda sog’ish chelagiga hojat qolmaydi.
Sog’ish apparatlari quyidagilarga ko’ra tavsiflanadi:
Sigirlarning elinidan sutni sog’ib olayotgan kuchning turiga qarab; siquvchi, so’ruvchi.
Ta`sir qilish principiga qarab; uch taktli, ikki taktli va doimiy so’ruvchi. Ular juftlab sog’uvchi yoki bir vaqtda ta`sir qiluvchi bo’lishi mumkin.
6.2-rasm. İkki taktli sog’ish apparatining sxemasi:
a)-so’rish takti; b)-siqish takti:
1-doimiy bosim kamerasi; 2,4-o’zgaruvchan vakuum kameralari; 3-doimiy atmosfera bosimi kamerasi; 1,9,10,12-rezina shlanglar; 2-rezina qistirma; 3-chelak; 4-drosselь; 5-membrana; 6-vakuum quvuri; 7-klapan; 8-kanal; 11-stakan korpusi; 13-qaytish klapani; I k-sut kamerasi; II k-kollektor taqsimlagichidagi P-sog’ish stakanining pastki so’rish kamerasi; M-stakanning devorlararo kamerasi
Sutni yig’ish usuliga ko’ra apparatlar sutni ko’tarib yuriladigan yoki osib qo’yiladigan chelakka sog’ishga, ko’chma sig’imga yig’ishga, suv quvuriga yig’ishga va elinning har bir choragi sutini alohida yig’ishga (choraktalab sog’ish usuli) mo’ljallangan bo’lishi mumkin. Bundan tashqari, sog’ish paytida mastitni davolovchi sog’ish apparatlari ham yaratilgan.
Shuni ta`kidlash lozimki, hozirgi vaqtda to’xtovsiz so’rishga asoslangan sog’ish apparatlari ishlab chiqarilmaydi va qo’llanilmaydi.
6.3-rasm. Uch taktli “Volga” sog’ish apparatining sxemasi:
|
a-kollektor: 1-korpus; 2-sut patrubkasi; 3-qo’yilma; 4-membrana; 5,7,13-patrubkalar; 6-qopqoq; 8-shayba; 9-vint; 10-kronshteyn; 11-o’zak; 12-klapan; 14-teshikcha; b-so’rish takti; v-siqish takti; g-dam olish takti; I k va I p-doimiy vakuum kameralari; II k va II p-o’zgaruvchan vakuum kameralari; III k va III p-atmosfera bosimli kameralar; D-de-vorlararo kamera; S-so’rish osti kamerasi.
|
Sigirlarni sog’ishda ikki taktli DA-2M “Mayga” (6.2-rasm), uch taktli “Volga” (6.3-rasm) va ularni almashtirish maqsadida yaratilgan ADU-1 sog’ish apparatlaridan foydalanilmoqda. ADU-1 sog’ish apparati ham ikki taktli, ham uch taktli bo’lib, u unifikaciya qilingan.
Sog’ish apparatlarining, umuman qurilmalarining, asosiy ishchi organi sog’ish stakani hisoblanadi. Mashinada sut sog’ishda sog’ish apparatining pulьsator va kollektorlari ham muhim ahamiyatga ega.
Pulьsatorning vazifasi quvur orqali vakuum nasosdan kelayotgan doimiy vakuumni o’zgartirishdan, ya`ni pulьslar hosil qilishdan iborat. Sog’ish stakanlarida goh vakuum, goh havo hosil qiinadi, natijada har xil ko’rinishdagi taktlar yuz beradi. Pulьsatorning to’rtta kamerasi bo’lib, birinchi kamera I p deb belgilanadi va doimiy vakuum kamerasi deyiladi. İkkinchi kamera II p - o’zgaruvchan vakuumli kamera, uchinchi kamera III p - doimiy atmosfera bosimli kamera, to’rtinchi kamera IVp - o’zgaruvchan vakuumli kamera deyiladi. II p va IV p kameralardagi vakuumning o’zgarib turishi natijasida sog’ish stakanlarida taktlar almashinadi.
Kollektorlar asosan sog’ilgan sutni yig’ishga mo’ljallangan. Uch taktli sog’ish apparatlarining kollektori sut yig’ishdan tashqari pulьsatordan kelayotgan pulьslarni sog’ish stakanlariga taqsimlash uchun ham xizmat qiladi. Ular ikki, uch, to’rt kamerali bo’lishlari mumkin. Kollektor kameralari ham quyidagicha belgilandi: I k - kollektorning doimiy vakuumli kamerasi; II k - kollektorning o’zgaruvchan vakuumli kamerasi; III k - kollektorning doimiy atmosfera bosimli kamerasi; IV k - kollektorning o’zgaruvchan vakuumli kamerasi.
İkki taktli sog’ish apparati kollektorining kameralari ikkita, uch taktli sog’ish apparati kollektorining kameralari soni to’rtta bo’lib, uch taktli sog’ish apparati kollektorlarining ishlashi ikki taktlinikiga nisbatan biroz murakkabroq hisoblanadi.
ADU-1 sog’ish apparati almashtirilib qo’yiladigan kollektorli sog’ish stakanlari, sut va vakuum shlanglari hamda pulьsatordan iborat. İkki taktli kollektor DA-2M “Mayga” sog’ish apparati kollektorining modifikaciyasi hisoblanadi.
|
