5-TAJRIBA ISHI
MAVZU: TABIIY VA SUN’IY QURITGICHLAR BILAN TANISHISH
Mashg‟ulotning maqsadi. Meva-sabzavotlami quritish usullaridan biri hisoblangan
sun‟iy quritishda foydalaniladigan quritish qurilmalari bilan tanishish.
Kerakli jihozlar va materiallar.
Konvektiv quritish kamerasi, muzlatish kamerasi,
sublimatsion quritish kamerasi, qurilma maketi va konstruktiv texnologik chizmalari.
Ishning nazariy asoslari. Sun‟iy quritishda meva va sabzavotlarni maxsus quritgich
qurilmalarida quritishdan foydalaniladi. Meva-sabzavot korxonalarida sun‟iy quritishning
turli-xil usullari orasida konvektiv va sublimatsion (kombinatsion)
quritish alohida kasb
etadi.
Hozirgi kunda tabiiy quyosh yordamida - ochiq havoda quritish maxalliy sharoitda
keng qo„llanib kelinmoqda.
Qattiq, nam materialga
issiqlik ta’sir etish usuliga qarab quritish quyidagi turlarga
bo‟linadi:
5.1-rasm. Meva-sabzavotlarni issiq xavoda quritish qurilmasi.
1)
konvektiv quritish - bunda nam material bilan qutuvchi eltkich bevosita o‟zaro
ta‟sirda bo‟ladi. Odatda qurituvchi eltkich sifatida qizdirilgan havo yoki tutun gazlari
ishlatiladi;
Konvektiv
quritish qurilmasi quritgich, transport moslamasi, ventilyator va
kaloriferdan tarkib
topgan deb faraz qilaylik
.
5.2-rasm. Konvektiv quritkich sxemasi.
2)
lentali quritish - issiqlik tashuvchi eltkich va nam material orasida ajratuvchi
devor bo‟ladi. Materialga
issiqlik shu devor uzatiladi;
5.3-rasm; Lentali quritish qurilmasi;
(a) va jarayonning 1-x diagrammadagi (b) tasviri. 1-quritish kamerasi; 2-kalorifer.
Bu usulda yuqori temperaturalarga chidamli materiallar quritiladi.
Ishlatilgan
havoni qisman retsirkulyatsiya qilish yuln bilan quritish sxemasi ko‟rsatilgan.
Diagrammada A nuqtani ifodalovchi parametrli issiq havo, ishlatib bo‟lingan havo (AC
va BC chiziqlar) bilan aralashadi va kaloriferda T
c
temperaturagacha qizdiriladi.
Undan
keyin, qizdirilgan havo nam material bilan o‟zaro ta‟sir ettiriladi.
3)
radiatsion quritish - nam materialga issiqlik infraqizil nurlar orqali uzatiladi;
Gaz bilan isitiladigan radiatsiyali quritkich tuzilishi 7-rasmda keltirilgan.
Bunday
quritkichlar tuzilishi sodda va lampali quritkichlarga nisbatan arzon.
