191
resurslari bo‘yicha ustunlikka ega bo‘lishiga qaramay, Tojikiston muhim miqdorda
energiya resurslarini xorijdan sotib olishga majbur. Bunday xaridlar uchun xarajatlar
ulushi Tojikiston yalpi ichki mahsulotining qariyb 60 foizini tashkil qiladi.
Tojikistonning togʻli relefiga qaramay, mamlakatda gidroenergetika resurslaridan
foydalanish boʻyicha amaliy loyihalar mavjud emas. Vaholanki, so‘nggi paytlarda
Tojikiston bu borada muvaffaqiyatga erishmoqda. Masalan, Rossiya ko‘magida
Rog‘un GESini ishga tushirish rejalashtirilgan, uning loyihasi 1974
yilda SSSR
Davlat qurilishi tomonidan tasdiqlangan.
Bundan tashqari, Tojikistonning borish
qiyin bo'lgan hududlari aholisining energiya manbalaridan foydalanish muammosi
bugungi kungacha Tojikistonning alohida hududlarida 180 dan ortiq GES qurishga
qaror qilgan hukumatning asosiy muhokama mavzusi bo'lib qolmoqda.
O‘zbekiston bu ko‘rsatkich bo‘yicha Turkmanistondan kam bo‘lsa-da, tabiiy
gaz zaxiralari bo‘yicha jahonda yetakchilardan biri hisoblanadi. Bundan tashqari,
katta miqdorda ko‘mir zahiralari O‘zbekistonga AQSh, Rossiya, Xitoy kabi
davlatlar bilan doimiy yaqin aloqada bo‘lib, ko‘mir bozorida muhim ishtirokchi
bo‘lish imkonini beradi. O‘zbekistonning butun energetika siyosatining asosiy
vazifasi xomashyo eksporti bo‘yicha yetakchilardan biriga aylanish emas (masalan,
Qozog‘iston tomonidan qo‘llaniladigan strategiya),
balki jahonda kuchli
munosabatlar tizimini shakllantirishdan iborat. Markaziy Osiyo mintaqasida
energetika sektori. Buning samarasida O‘zbekiston hamkorlar – Tojikiston,
Qozog‘iston ishtirokidagi barcha turdagi sammit va uchrashuvlarda muntazam
ishtirok etib kelmoqda. O‘zbekiston Turkmanistonning Qozog‘iston va
Qirg‘izistonga elektr energiyasini O‘zbekiston energetika tizimi orqali tranzit qilish
g‘oyasini muntazam qo‘llab-quvvatlaydi. Bundan tashqari, Afgʻoniston
Respublikasi hududining salmoqli qismini taʼminlaydigan Oʻzbekistondan
Afgʻonistonga elektr energiyasi yetkazib berish boʻyicha
loyihalar ham yuqori
darajada muhokama qilinmoqda.
Energetika sohasini rivojlantirishning yana bir muhim yo‘nalishi atom elektr
stansiyalari qurilishidir. Bugungi kunda atom elektr stansiyalariga ehtiyoj
O‘zbekistonda ham, Qozog‘istonda ham muhokama qilinmoqda. Respublikalarda
