2-mavzu: Blokcheyn texnologiyalarining jahon miqyosidagi o‘rni, roli va uni rivojlantirish istiqbollari




Download 0,82 Mb.
Pdf ko'rish
bet5/10
Sana13.01.2024
Hajmi0,82 Mb.
#136240
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
Bog'liq
2 mavzu

Blok tuzilishi. Blokcheyn bloklari sarlavha va blok tanasidan tuuziladi. 
Bloklardagi yozuvlar tizimi blok korpusi deb ataladi 8-rasm.
8-rasm 
 
8-rasm. Blok tuzilishi sxemasi 
Bunda asosan bloklarning 
𝑩𝑳𝑶𝑲 𝑵 sarlavhasiga katta e’tibor berish lozim. 
Sababi, yozuvlardagi asosiy maxfiy xabarlar shu blokning sarlavha qismida 
saqlanadi.Blokcheyn zanjiridagi barcha bloklarni kalitlar yordamida biriktiradi
bunda, har bir blokning kaliti o’zidan keyingi har blokning sarlavhasiga qo’shib 
boriladi. Bu juda muhim amallardan bo’lib, bir vaqtning o’zida blokning 
xavfsizligini va buzilmasligini kafolatlaydigan texnik yechim bo’lib hisoblanadi. 
Yuqorida, aytganimizdek, har bir blokning kaliti, umumiy bloklar bilan oldingi 
blokning kaliti ma’lumotlarini foydalangan holda hisoblanadi. Bu jarayonlar 
bo’yicha quyidagicha mulohazalarni keltiramiz. 
Birinchidan, blok disklarida faqatgina shu blokgina emas, oldingi bloklarning 
yozuvlari kodlanadi. Bloklarda ixtiyoriy blokdagi ma’noga ega bo’lmagan bitta 
simvolning o’zgarishi kalitlarning to’liq o’zgarishiga olib keladi(1-jadvalga qarang), 
albatta bu o’z navbatida barcha keyingi bloklarning kalitlarining o’zgarishini talab 


qiladi. Shunday qilib, barcha blokcheyn zanjiri bloklari kalitlarini ko’rgan holda, 
ixtiyoriy ma’lumotlatning haqiyqiyligini tekshirish mumkin. Tekshirish jarayonida, 
tartib raqami to’g’ri kelmaydigan yoki zanjirning ixtiyoriy bo’lagiga qo’shilgan 
yangi bloklarda kalit asosan bloklarga kiritilgan yozuvlarning o’zi bo’ladi. Umumiy 
qilib aytganda, ma’lumotlarning haqiyqiyligiga va konfedentsialligiga oson ishinch 
hosil qilish mumkin.
Ikkinchidan, blokning kaliti tizim xavfsizligining darajasini belgilovchi muhim 
xavfsizlik qoidalarini qanoatlantirishi kerak, tizimning havfsizlik darajasi blokcheyn 
zanjirlaridagi bloklar soni o’sishi natijasida o’zgaradi. Bunda, bloklarning kalitlari 
nollardan tuzilgan holda boshlanishi kerak. Kalitlarning bu turdagi generatsiyasi 
yangi haqiyqiy va sun’iy bloklarni yaratishga imkoniyat yaratadi. Lekin, shuni 
e’tirborga olish kerakki har bir ma’lumotlar yig’indisi uchun ixtiyoriy vaqt 
momentida bitta o’zgarmas kalit qo’llaniladi. Endi blokcheyn zanjirlari bloklariga 
qo’llaniladigan kalitlarni yasash jarayonini ko’rib chiqamiz.

Download 0,82 Mb.
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Download 0,82 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



2-mavzu: Blokcheyn texnologiyalarining jahon miqyosidagi o‘rni, roli va uni rivojlantirish istiqbollari

Download 0,82 Mb.
Pdf ko'rish