2-mavzu: Blokcheyn texnologiyalarining jahon miqyosidagi o‘rni, roli va uni rivojlantirish istiqbollari

Download 0,82 Mb. Pdf ko'rish
bet	5/10
Sana	13.01.2024
Hajmi	0,82 Mb.
	#136240

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Bog'liq
2 mavzu
2 -kurslar uchun Amaliy Topshiriq, 1-Mavzu Psixologiya fanining predmeti, va rivojlanish tarixi. (, Qobilov AsadbekSQL Lab 1, Javohir4, 3-topshiriq, Qadimgi va miliy dinlar, Algoritmlarni loyihalash 2-mustaqil ta`lim, 1-amaliy, 1-mavzu Konteynerlar OK, Informatika. 11-sinf (2018, N.Taylaqov, A.Ahmedov), labaratoriya ishlari davron, Презентация Microsoft PowerPoint, jvchxfcgvjbknlnbbnnm, Mustaqil ish, 3 Laboratoriya ishi

Blok tuzilishi. Blokcheyn bloklari sarlavha va blok tanasidan tuuziladi.
Bloklardagi yozuvlar tizimi blok korpusi deb ataladi 8-rasm.
8-rasm

8-rasm. Blok tuzilishi sxemasi
Bunda asosan bloklarning
𝑩𝑳𝑶𝑲 𝑵 sarlavhasiga katta e’tibor berish lozim.
Sababi, yozuvlardagi asosiy maxfiy xabarlar shu blokning sarlavha qismida
saqlanadi.Blokcheyn zanjiridagi barcha bloklarni kalitlar yordamida biriktiradi,
bunda, har bir blokning kaliti o’zidan keyingi har blokning sarlavhasiga qo’shib
boriladi. Bu juda muhim amallardan bo’lib, bir vaqtning o’zida blokning
xavfsizligini va buzilmasligini kafolatlaydigan texnik yechim bo’lib hisoblanadi.
Yuqorida, aytganimizdek, har bir blokning kaliti, umumiy bloklar bilan oldingi
blokning kaliti ma’lumotlarini foydalangan holda hisoblanadi. Bu jarayonlar
bo’yicha quyidagicha mulohazalarni keltiramiz.
Birinchidan, blok disklarida faqatgina shu blokgina emas, oldingi bloklarning
yozuvlari kodlanadi. Bloklarda ixtiyoriy blokdagi ma’noga ega bo’lmagan bitta
simvolning o’zgarishi kalitlarning to’liq o’zgarishiga olib keladi(1-jadvalga qarang),
albatta bu o’z navbatida barcha keyingi bloklarning kalitlarining o’zgarishini talab

qiladi. Shunday qilib, barcha blokcheyn zanjiri bloklari kalitlarini ko’rgan holda,
ixtiyoriy ma’lumotlatning haqiyqiyligini tekshirish mumkin. Tekshirish jarayonida,
tartib raqami to’g’ri kelmaydigan yoki zanjirning ixtiyoriy bo’lagiga qo’shilgan
yangi bloklarda kalit asosan bloklarga kiritilgan yozuvlarning o’zi bo’ladi. Umumiy
qilib aytganda, ma’lumotlarning haqiyqiyligiga va konfedentsialligiga oson ishinch
hosil qilish mumkin.
Ikkinchidan, blokning kaliti tizim xavfsizligining darajasini belgilovchi muhim
xavfsizlik qoidalarini qanoatlantirishi kerak, tizimning havfsizlik darajasi blokcheyn
zanjirlaridagi bloklar soni o’sishi natijasida o’zgaradi. Bunda, bloklarning kalitlari
nollardan tuzilgan holda boshlanishi kerak. Kalitlarning bu turdagi generatsiyasi
yangi haqiyqiy va sun’iy bloklarni yaratishga imkoniyat yaratadi. Lekin, shuni
e’tirborga olish kerakki har bir ma’lumotlar yig’indisi uchun ixtiyoriy vaqt
momentida bitta o’zgarmas kalit qo’llaniladi. Endi blokcheyn zanjirlari bloklariga
qo’llaniladigan kalitlarni yasash jarayonini ko’rib chiqamiz.

Download 0,82 Mb.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Download 0,82 Mb.

Pdf ko'rish