|
Relyatsion model ma’lumotlarining tuzilmalari
|
| bet | 2/6 | | Sana | 11.01.2023 | | Hajmi | 349.18 Kb. | | #37930 |
Bog'liq 2-mavzu ma’lumotlarni relyatsion boshqarishning asosiy vositala Amaliy mashg`ulot javoblari, bevosita Soliq turlari 9,21, Toshkent moliya instituti “moliya” mustaqil ta’lim topshiriqlari, dokumen.tips malumotlar-tuzilmasi-va-algoritmlar-asosida-nazariy-bilimlarini-hamda, Amaliy-Xorijiy-til-fransuz-tili-1, 1, Ingliz tili grammatikasi (M.G apporov R.Qosimova), AKT Mustaqil ish, axborot-va-undan-yoshlarning-foydalanish-xususiyatlari, FALSAFA O\'UM SIRTQI TA\'LIM UCHUN 2022-2023, ITT mustaqil ish 4, Tu`sindiriw xati, A`meliy jumis, Презентация12.2.Relyatsion model ma’lumotlarining tuzilmalari.
Jadval relyatsion model ma’lumotlari (ob’ekti)ning asosiy turi hisoblanadi. Jadvalning tuzilishi ustunlarning yig‘indisi bilan belgilanadi. Jadvalning har bir satrida tegishli ustunga mos keluvchi bittadan mazmun joylashgan bo’ladi. Jadvalda ikkita bir xil satr bo’lishi mumkin emas. Satrlarning umumiy soni chegaralanmagan.
Ustun ma’lumotlarining ba’zi tarkibiy qismi - atributga mos keladi. Atribut ma’lumotlarning eng oddiy tuzilmasidir. Jadvalda yuqorida ko’rib o’tilgan tarmoqli va iyerarxik modellardagi kabi ko’p tarkibiy qismlari gu-ruh yoki takrorlanuvchi guruh kabilar belgilanishi mumkin emas. Jadvalning har bir ustini ma’lumotlar tegishli tarkibiy qismi (atribut)ning nomiga ega bo’lishi kerak. Ma’nosi jadval satriga teng bo’lgan bir yoki bir nechta atributlar jadvalning kaliti hisoblanadi.
Ma’lumotlar bazasini tuzishda relyatsion yondashuv munosabatlar nazariyasining terminologiyasi qo’llaniladi. Eng oddiy ikki o’lchamli jadval munosabat sifatida belgilanadi. Tegishli atribut mazmuniga ega bo’lgan jadval ustini domen deyiladi. Turli atributlar mazmuniga ega bo’lgan satrlar esa kortej deb ataladi.
Relyatsion jadval-munosabat. Quyida R relyatsion jadval munosabatining ko’rinishi berilgan. R munosabat (relyatsion jadval)ning formal ta’rifi uning domenlari Di (ustunlari), kortejlari Ki (satrlari) haqidagi tushunchaga tayanadi. Ko’plab domenlar{Di} belgilangan R munosabat deb, D1 D2 D3...... Dn domenlarini dekart (bevosita) ishlab chiqaruvchi ko’plikka aytiladi.
Jadval-munosabat ma’lumotlar tarkibiy qismi atributlar (A1, A2,) nomiga ega bo’lgan ustunlarni o’z ichiga olgan d atributlarning mazmuni jadvalning asosiy qismida joylashgan bo’lib satrlar va ustunlarni tashkil qiladi. Bir ustunda atributlar mazmunining ko’pligi domen Di ni hosil qiladi. Bir satrda atributlar mazmunining ko’pligi bir kortej Kj ni hosil qiladi. R munosabat ko’plab tartibga solingan kortejlar orqali hosil bo’ladi: R = { K j}, j = 1-m Kj = {d1j, d2j,.....dnj}
n - munosabat domenlarining soni; munosabatlarning razmerini belgilaydi.
j - kortej raqami;
k - munosabatdagi kortejlarning umumiy soni bo’lib, munosabat koordinata soni deyiladi.
2.1 - jadval. R - relyatsion jadval munosabatning tasviri
R munosabat = {K1, K2..........}
} Atributlar (ustunlar) nomi
A1
|
A2
|
A3
|
A4
|
A5
|
A6
|
d11
|
d21
|
d31
|
d41
|
D51
|
d61
|
Kortej K2 = {d12, d22, d32, d42, d52, d62}
d12
|
d22
|
K2 korteji
|
d62
|
d13
|
d23
|
d33
|
d43
|
d
|
d63
|
Domen D5 = {d51, d52, d53, d54,..}
|
|
|
|
domen
|
|
|
| |
