|
ishlashga sharoit yaratiladi
Pdf ko'rish
|
| bet | 193/347 | | Sana | 10.01.2024 | | Hajmi | 6,23 Mb. | | #133952 |
Bog'liq pedagogik mahorat 2022 1ishlashga sharoit yaratiladi.
3. Tobe va hokim soʻzga nima vositasida bogʻlanishi asosida ularni uch guruhga ajratish, shuningdek,
qoʻshimchalar yordamida bogʻlanish, yordamchilar yordamida bogʻlanish hamda koʻmakchilar yordamida
bogʻlanishni oʻqituvchi tushuntirdi. Asosiysi: fikrni mantiqiy izchillikda ifodalay olish ustida ishlandi.
4. Oʻquvchilarga uchinchi topshiriqni bajarishi asosida 5-6-7-sinflar kesimida oʻtilgan mavzularni,
ya’ni soʻz va uning ma’nolari, qoʻshimchalar, qoʻshimchalarning turlari, yordamchi soʻzlar haqidagi
bilimlarini takrorlab oldi. Asosiysi oʻquvchi tilshunoslikning leksikologiya va morfologiyaboʻlimlarini
takrorlashga erishadi.
5. Darsning tarbiyaviy maqsadi masalasiga kelinsa, berilgan matn orqali kitobxonlik madaniyati
shakllangan, mustaqil va ijodiy fikrlay oladigan, oʻzgalar fikrini anglaydigan — muloqot va nutq madaniyati
rivojlangan shaxsni kamol toptirishdan iborat. Bugungi darsda oʻquvchini ma’lum ma’noda tarbiyalashga
ham erishiladi.
Oʻquvchilarga bunday topshiriqlar berilganda ularga aforizmlar, donolar hikmatlaridan topib, ularini
izohlash, munosabat bildirishga oʻrgatish, shu asosda matn yaratish yoki matn tuzishda fikrni asoslash uchun
qoʻllash koʻnikmalarini shakllantirish mumkin. Topshiriqqa bunday yondashish darsni samarali tashkil qilish
va oʻquvchiga koʻproq foydali bilim, koʻnikma va malaka berishga imkoniyat yaratadi.
Bu kabi topshiriqlarni tuzishda va grammatik tahlil qilish hamda soʻz birikmasi ustida ishlash foydali
ekanligi inobatga olingan. Qolaversa, oʻquvchi mashhur kishilarning hayot haqidagi qarashlarini oʻrganishga
qiziqadi. Eng muhimi, ona tilining keng imkoniyatlaridan unumli foydalangan holda toʻgʻri va ravon bayon
eta olishni rivojlantirishga qaratilgan lingvistik kompetensiyalarni shakllantirishdan iborat.
Mavjud darsliklarda bunday matnlarni kengroq berilishi lozim. Biroq ular asosida berilgan
topshiriqlarni takomillashtirish lozim. Darslikning asosiy vazifasi oʻqituvchini, koʻproq oʻquvchini
yoʻnaltirish ekan, biz, avvalo, mashqni topshiriqdan farqlab ularning shartlarini oʻquvchida lingvistik
koʻnikmalarni shakllantira oladigan holatga keltirishimiz zarur.
Bugungi kunda ta’limga qoʻyiladigan talablar oʻqituvchini ijodiy izlanishga undamoqda. Dars
jarayonida berilayotgan topshiriq birgina koʻnikmani hosil qilishga qaratilgan boʻlsa, u bugungi kun talabiga
toʻla javob berishi qiyin. Bir topshiriqni bajarish mobaynida bir nechta koʻnikmani shakllantirish payti
allaqachon kelgan. Darslik hamda oʻquv qoʻllanmalarning aksariyatida mashq va topshiriqlardan unumli
foydalanilmaydi. Ya’ni birgina topshiriq bilan kifoyalaniladi.
Bizningcha, bir paytning oʻzida bir necha topshiriq berish samaraliroq natija beradi:
– birinchidan, tildan unumli foydalanish imkoniyatini kengaytiradi;
– ikkinchidan, maktabda oʻqitiladigan boshqa fanlar, jumladan, matematika, fizika, kimyo kabilardan
masala berilganda oʻquvchi qiynalmaydi.
Chunki u ona tili darslarida bu shakldagi muammoli topshiriqqa koʻp duch kelgan va bosqichma-
bosqich hal etilishi topshirilgan topshiriqlarni bajarishga odatlangan boʻladi.
Lingvistik kompetensiyani kompleks tarzda shakllantiruvchi topshiriqlarning tarkibi quyidagicha:
|
| |
