• Asosiy qism.
  • 2022, № 1 “Pedagogik mahorat” Ilmiy-nazariy va metodik jurnal
  • Key words: dutar bass, melody, composer, syncope, performance styles, timbre, melody, analysis,  range, sound formation.  Kirish




    Download 6,23 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet309/347
    Sana10.01.2024
    Hajmi6,23 Mb.
    #133952
    1   ...   305   306   307   308   309   310   311   312   ...   347
    Bog'liq
    pedagogik mahorat 2022 1

    Key words: dutar bass, melody, composer, syncope, performance styles, timbre, melody, analysis, 
    range, sound formation. 
    Kirish. Bugungi kunda nay, prima rubobi, qashqar rubobi, afgʻon rubobi, dutor cholgʻulari bilan bir 
    qatorda dutor bas ham oʻz oʻrniga ega boʻlib, uning ijrochilik ahamiyati mukammalashib bormoqda. Cholgʻu 
    yakkanavoz cholgʻu sifatida hamda orkestr va ansambllar tarkibida ham keng qoʻllanilayotganini eʻtirof etish 
    lozim. Oʻzbekiston kompozitorlarining cholgʻu uchun maxsus yaratayotgan musiqiy asarlari ijrochilik 
    amaliyotida keng qoʻllanib kelinmoqda. 
    Asosiy qism. Sharq olamining betakror va goʻzal tarovati eng avvalo asarning lad asosida, oʻz ichiga 
    serqirra va rango-rang usullar jilvasini qamrab olgan kuylarning sur’atida aks etiladi. Tinglovchilar diqqatiga 
    sozandaning mahoratli ijrosi ila namoyon boʻlayotgan sharqona ohanglarining maftunkor tarovati 
    kompozitor M. Otajovning dutor bas uchun yaratgan “Naqsh” asarida oʻz ifodasini topgan. Mazkur asar 
    Zulxorbek Turapov uchun maxsus yaratilgan. Asar yaratilishi jarayonida kompozitor hamda maqola 
    muallifining cholgʻuning ijro-texnik imkoniyatlari, tovush hosil qilish usullari, diapazoni imkoniyatlari keng 
    tahlil qilindi. Murakkab 3 qismli shaklda yozilgan asarning ikki chekka qismlari uning dramaturgik 
    yaxlitligini ta’minlashga xizmat qiladi. Birinchi boʻlim (A:1-18 takt) raqsimon-qoʻshiq xarakterda, a - 
    miksoliy ladida taqdim etilgan. Asar yuqoriga uchtovushlik tovushlari boʻylab harakatlanuvchi dastlabki 
    motiv va II - pasaytirilgan pogʻona asosida kelgan uni toʻldiruvchi va tasdiqlovchi soʻnggi motivlardan 
    tashkil topadi (a – kvadrat tuzilmali, notkror davriya, 8 takt): 
    https://buxdu.uz


    2022, № 1 “Pedagogik mahorat” Ilmiy-nazariy va metodik jurnal 
    225 
    Kuyning negizidan oʻrin olgan sinkopali ritmik harakat, shuningdek, kuy rivojidan oʻrin olgan 
    ortirilgan sekunda intervalining boʻrttirib koʻrsatilishi sharq olamining yorqin koloriti va temperamentini 
    oʻzida mujassam etadi. Joʻrnavoz partiyasi asarning asosiy kuchli hissalarni boʻrttirib koʻrsatishga va 
    garmonik asosini belgilashga xizmat qiladi (T-VII
    7b3 I
    T-d
    7b5I
    ). Joʻrnavoz partiyasining 2-taktli ritmik 
    tayyorlovi asosida kelgan soʻnggi boʻlim (v-11-18 taktlar) hajman 8 takt boʻlsa ham, birmuncha rivojlangan, 
    noturgʻun kuyga harakatlanuvchi sekventsiyalar ketma-ketligidan tashkil topgan. Joʻrnavoz partiyasi 
    yakkaxon ijrosida talqin etilgan bosh mavzuga koʻmak beruvchi vazifani bajarib, uning tabiati, raqsbop 
    asosini ta’minlab beradi. 
    Ikkinchi qism (V: 23-47-taktlar) dastlabki boʻlimga nisbatan lirik xarakteri va bir muncha kuychan 
    tabiati bilan ajralib turadi 
    Ushbu yangi boʻlimning kirib kelishi, tonalligi oʻzgarmasligiga qaramay, joʻrnavoz fortepiano 
    Download 6,23 Mb.
    1   ...   305   306   307   308   309   310   311   312   ...   347




    Download 6,23 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Key words: dutar bass, melody, composer, syncope, performance styles, timbre, melody, analysis,  range, sound formation.  Kirish

    Download 6,23 Mb.
    Pdf ko'rish