Кinematik juftliklardagi reaktsiya kuchlaru

5. 
Кinematik juftliklardagi reaktsiya kuchlaru 
Boshqa jismlar bilan bog’liq bo’lmagan va ixtiyoriy tomonga harakatlanishi 
mumkin jism 
– 
erkin jism 
deb nomlanadi. 
Ixtiyoriy tomonga boshqa jismlar tufayli harakati cheklangan ism erkin
emas. 
Ushbu jismning harakatini cheklagan boshqa jismlar 
bog’lanishlar 
deb 
nomlanadi. 
Bog’lanish tomonidan jismga ta’sir etayotgan kuch bog’lanishning 
reaktsiya kuchi
deyiladi.
Bog’lanish qaysi tomonga jism ko’chishini cheklagan bo’lsa, yo’nalgan 
bo’lsa 
reaktsiya kuchi teskari 
yo’nalgan bo’ladi. 

13 

14 
Mexanizm harakatini kuchlar 
ta’sirida o’rganishda yetakchi zvenoning 
harakat qonuniyati hamda zvenolarning massalari va inertsiya momentlari
berilgan 
bo’ladi.
Mexanizmni hisobi reaktsiya kuchlarini aniqlashdan bjshlanadi. 

15 
V sinfdagi kinematik juftligida reaktsiya kuchlari
ilgarilanma harakatlanayotgan polzunga 
yo’nalturuvchilar tomonidan 
ta’sir etayotgan kuch yo’nalturuvchilarga tik yo’nalgan bo’ladi. 
Sharnirlardagi reaktsiya kuchi sharnir 
o’qini kesib o’tadi, lekin uning 
yo’nalishi no’malum bo’lgani uchun bu kuchni ikkita o’zaro tik bo’lgan 
tashkil etuvchiga ajratamiz. Tashkil etuvchilarning 
yo’nalishlarini o’zimiz 
tanlaymiz.

16 

17 
IV sinfdagi kinematik juftligida reaktsiya kuchlari
Bu sinfdagi kinematik juftliklarda reaktsiya kuchi tegib turgan 
yuzalarning normali 
bo’yicha yo’nalgan bo’ladi 

18 
Reaktsiya kuchlari 
–bu bir jismni ikkinchi jismga ta’sir kuchi.
Masalan 1-
zvenodan 2 zvenoga ta’sir etayotgan kuch R
12
va teskari 2-
zvenodan 1 zvenoga ta’sir etayotgan kuch R
21

19 
Nazorat savollari 
1.
Mashina va mexanizmlar dinamikasini asosiy masalalari. 
2.
Mashinaga 
ta’sir etadigan kuchlar. 
3.
Mexanizmni harakatga keltiradigan quvvati qanday quvvatlardan tashkil 
topgan? 
4.
lgarilanma,aylanma va tekis parallel harakatdagi zvenolar uchun
inertsiya kuchlari qfnday aniqlanadi? 
5.
Erkin jism, 
bog’lanish va reaktsita kuchlar tushinchalatni ta’riflab bering. 
6.
IV va V sinfdagi kinematik juftliklarda reaktsiya kuchlari qanday 
yo’nalgan?