|
3-Mavzu. Iqtisodiy tahlilning asosiy tamoyillari va mazmu 1Bog'liq 3-Mavzu. Iqtisodiy tahlilning asosiy tamoyillari va mazmu 1 Hukmronligi davrida dinga munosabat-azkurs.orgMoliya-iqtisodiy tahlil. Ushbu tahlilning mohiyati umumiy qiymat ko’rsatkichlar tizimini
o’rganish va korxonalarning moliyaviy faoliyati natijalarini tahlil qilish bilan ifodalanadi.
Umumlashgan qiymat ko’rsatkichlariga quyidagilar kiradi: sotish bo’yicha rejaning shartnoma
majburiyatini ado etgan holda bajarilishi, tovar mahsuloti, bir ishlovchiga to’g’ri keladigan yillik
ish unumi, mahsulot tannarxi, foyda va shu kabilar. Tahlil qilish jarayonida ana shu qiymat
ko’rsatkichlar
batafsillashtiriladi.
Masalan,
mahsulot
hajmi-taqqoslanadigan
va
taqqoslanmaydigan, ularni ishlab chiqarishni ixtisoslashtirish bo’yicha, mahsulotning sifati
kabilar. Mahsulot tannarxi ko’rsatkichi umuman va ularning unsurlari va kal qo’lyatsiya
moddalari bo’yicha belgilangan biznes-rejaning bajarilishiga tahsir qiluvchi omillar batafsil tahlil
qilinadi. Umumlashgan mehnat unumdorligi ko’rsatkichi (bir ishlovchiga to’g’ri keladigan yillik
ish unumi) bir ishchiga to’g’ri keladigan yillik, kunlik va soatlik ish unumini o’z ichiga oladi.
Moliya-iqtisodiy tahlilga xos muhim xususiyatlardan biri - bu asosiy axborot olish
manbalari. Moliya vazirligi tomonidan tasdiqlangan yagona hisobot shaqllaridan qo’llanilish
hisoblanadi.
Shunday qilib, moliya-iqtisodiy tahlilning ‘redmeti korxonalar xo’jalik faoliyatining turli
tomonlari, xo’jalik yuritish jarayoni, iqtisodiy ko’rsatkichlarning bir-biri bilan sababiy
bog’lanishi hisoblanadi.
Moliya-iqtisodiy tahlilning subhekti - bu korxona, vazirlik, boshqarma, moliya-kredit
idoralari va statistika organlarining iqtisodiy bo’linmalari hisoblanadi.
Funktsional - qiymat tahlili. Mahsulot tannarxini kamaytirish borasida keraksiz va
ortiqcha xarajatlarni minimal darajaga keltirish mahsulot ishlab chiqarishni loyihalashtirish va uni
ishlab chiqarish chog’ida har tomonlama hisobga olish kerak. Bu masalani ijobiy hal qilishda
FQT asqotadi. FQT – obhektni (mahsulot) texnologik va mehnat jarayonlari tizimli tarzda tadqiq
qilib, mehnat va moddiy resurslardan samarali foydalanishga qaratilgan chora - tadbirlarni ishlab
chiqadi. Ushbu tahlil usuli ushbu ma`ro’zalar kursida alohida mavzu sifatida kurib chiqiladi.
|
| |
