3.1-chizma. Iqtisodiyot sohalari nuqtai-nazaridan iqtisodiy tahlilning turkumlanishi.
1 va 2 funktsiyalar boshqarishni texnologik
bosqichlarini aks ettiradi, ya`ni qarorlar
qabul qilish jarayonini axborot va iqtisodiy tahlil bilan ta`minlaydi. Shu bilan birga,
boshqarishning boshqa funktsiyalarini amalga oshirishda ham iqtisodiy tahlilning alohida o’rni
bor. Masalan, rejalashtirish funktsiyasini olaylik. Kelgusi davrga
reja tuzish uchun korxona
faoliyatining o’tgan yillarini atroflicha tahlil qilish va shu asosda uning rivojlanish tendentsiyasini
aniqlab olish zarur.
3.2-chizma. Ishlab chiqarish nuqtai nazaridan iqtisodiy taxlining turkumlanishi
Bundan tashqari iqtisodiy adabiyotlarda iqtisodiy tahlilning turlari qo’yidagilarga
qarab
ham turkumlanadi;
1) Halk xujaligini tarmok strukturasi (sanoat va uni tarmoklari, qishloq xo’jalik,
kurilish, trans’ort, savdo, moddiy-texnika ta`minoti va boshqalar);
2) Kengaytirilgan takror ishlab chiqarish bosqichlari tahlili (ishlab chiqarish,
iste`mol, taksimot va ayriboshlash jarayonlarini tahlili);
Iqtisоdiy tahlil turlarini
turkumlanishi
Bоshqaruv
tizimi
bo’yicha
Bоshqaruv
оb`ekti bo’yicha
Bоshqaruv
masshtabi va
darajasi
bo’yicha
O’zоrо bоg’langan bоshqaruv
оb`ektlar
bo’yicha
Tezkоr (оperativ) tahlil;
Jоriy (retrоspektiv) tahlil;
Istiqbоlli (perspektiv) tahlil.
Funktsiоnal tahlil; Texnik tahlil;
Iqtisоdiy tahlil;Ijtimоiy tahlil;
Ekоlоgik tahlil;
Funktsiоnal – iqtisоdiy tahlil;
Texnik- iqtisоdiy tahlil;
Ijtimоiy – iqtisоdiy tahlil;
Ekоlоgik – iqtisоdiy tahlil;
Ichki-xujalik tahlili;
Xo’jaliklararо tahlil;
Tarmоq tahlili;
Xududiy tahlil;
Milliy iqtisodiyot tahlili.
3) Tahlilni o’tkazuvchi sub`ekti bo’yicha, ya`ni tahlilni kim tomonidan
o’tkazilayotganligiga karab (iqtisodiy xizmat xodimlari, korxonani ijtimoiy tashkilotlari, moliya,
kredit
organlari, auditorlik tashkilotlari, kasaba kumita va ijtimoiy tashkilotlar);
4) Tahlil o’tkazish muddati bo’yicha (yillik, kvartallik, oylik, dekadalik, kunlik,
smenalik va bir martalik tahlil);
5) o’rganiladigan masalalarning mazmuni va mukamalligi bo’yicha (xajalik
faoliyatini kom’leks tahlili va tematik tahlili);
6) ob`ektni o’rganish usuliga karab (kom’leks,
tizimli tahlil, taqqoslama, tanlanma,
korrelyatsion tahlil va boshqalar).
Korxonalar faoliyatini kom’leks tahlil qilish ularni faqat
gina iqtisodiy faoliyatini
tahlil kilmasdan, ularni texnik,
ijtimoiy, tabiiy sharoitlari va ularni o’zaro aloqasini ham tahlil
qilib berishi lozim.
