|
Algoritmning tasvirlash usullari
|
| bet | 4/11 | | Sana | 17.12.2023 | | Hajmi | 201,51 Kb. | | #121356 |
Bog'liq 4. Algoritm mavzusini o’tishda interfaol usullardan foydalanish-fayllar.orgAlgoritmning tasvirlash usullari .Yuqorida ko‘rilgan misollarda odatda biz masalani yechish algoritmini so‘zlar va matematik formulalar orqali ifodaladik. Lekin algoritm boshqa ko‘rinishlarda ham berilishi mumkin. Biz endi algoritmlarning eng ko‘p uchraydigan turlari bilan tanishamiz.
1.Algoritmning so‘zlar orqali ifodalanishi. Bu usulda ijrochi uchun beriladigan har bir ko‘rsatma jumlalar, so‘zlar orqali buyruq shaklida beriladi.
2. Algoritmning formulalar bilan berilish usulidan matematika, fizika, kimyo kabi aniq fanlardagi formulalarni o‘rganishda foydalaniladi. Bu usulni ba’zan analitik ifodalash deyiladi.
3. Algoritmlarning grafik shaklida tasvirlanishida algoritmlar maxsus geometrik figuralar yordamida tasvirlanadi va bu grafik ko‘rinishi blok-sxema deyiladi.
4. Algoritmning jadval ko‘rinishda berilishi. Algoritmning bu tarzda tasvirlanishdan ham ko‘p foydalanamiz. Masalan, maktabda qo‘llanib kelinayotgan to‘rt xonali matematik jadvallar yoki turli xil lotereyalar jadvallari. Funksiyalarning grafiklarini chizishda ham algoritmlarning qiymatlari jadvali ko‘rinishlaridan foydalanamiz. Bu kabi jadvallardan foydalanish algoritmlari sodda bo‘lgan tufayli ularni o‘zlashtirib olish oson.
Yuqorida ko‘rilgan algoritmlarning tasvirlash usullarining asosiy maqsadi, qo‘yilgan masalani yechish uchun zarur bo‘lgan amallar ketma-ketligining eng qulay holatinni aniqlash va shu bilan odam tomonidan programma yozishni yanada osonlashtirishdan iborat. Aslida programma ham algoritmning boshqa bir ko‘rinishi bo‘lib, u insonning kompyuter bilan muloqotini qulayroq amalga oshirish uchun mo‘ljallangan.
Blok-sxemalarni tuzishda foydalaniladigan asosiy sodda geometrik figuralar quyidagilardan iborat:
|
Nоmi
|
Bеlgilаnishi
|
Bаjаrаdigаn vаzifаsi
| |
Jаrаyon
|
|
Bir yoki bir nеchtа аmаllаrni bаjаrilishi nаtijаsidа mа’lumоtlаrning uzgаrishi
| |
Qаrоr
|
|
Birоr shаrtgа bоglik rаvishdа аlgоritmning bаjаrilish yunаlishini tаnlаsh
| |
Shаkl
uzgаrtirish
|
|
Dаsturni uzgаrtiruvchi buyruk yoki buyruklаr turkumini uzgаrtirish аmаlini bаjаrish
| |
Аvvаl аniqlаngаn
jаrаyon
|
|
Оldindаn ishlаb chikilgаn dаstur yoki аlgоritmdаn fоydаlаnish
| |
Kiritish
Chiqаrish
|
|
Ахbоrоtlаrni kаytа ishlаsh mumkin bo’lgаn shаklgа utkаzish yoki оlingаn nаtijаni tаsvirlаsh
| |
Displеy
|
|
EХMgа ulаngаn displеydаn ахbоrоtlаrni kiritish yoki chiqаrish
| |
Хujjаt
|
|
Ахbоrоtlаrni kоgоzgа chiqаrish yoki kоgоzdаn kiritish
| |
Ахbоrоtlаr оkimi chizigi
|
|
Blоklаr оrаsidаgi bоglаnishlаrni tаsvirlаsh
| |
Bоglаgich
|
|
Uzilib qоlgаn ахbоrоt оkimlаrini ulаsh bеlgisi
| |
Bоshlаsh
Tugаtish
|
|
Ахbоrоtni kаytа ishlаshni bоshlаsh, vаktinchа yoki butunlаy tuхtаtish
| |
Izох
|
|
Blоklаrgа tеgishli turli хildаgi tushuntirishlаr
|
Misol sifatida ax2+bx+c=0 kvadrat tenglamani yechish algoritmining blok-sxemasi quyida kelirilgan.
1-rasm. Kvadrat tenglamani yechish algoritmi
Har qanday murakkab algoritmni ham uchta asosiy struktura yordamida tasvirlash mumkin. Bular ketma-ketlik, ayri va takrorlash strukturalaridir. Bu strukturalar asosida chiziqli, tarmoqlanuvchi va takrorlanuvchi hisoblash jarayonlarining algoritmlarini tuzish mumkin. Umuman olganda, algoritmlarni shartli ravishda quyidagi turlarga ajratish mumkin:
chiziqli algoritmlar;
tarmoqlanuvchi algoritmlar;
takrorlanuvchi yoki siklik algoritmlar;
ichma-ich joylashgan siklik algoritmlar;
rekurrent algoritmlar;
takrorlanishlar soni oldindan no’malum algoritmlar;
ketma-ket yaqinlashuvchi algoritmlar.
|
| |
