4.14-rasm Kuchlanish transformatori: a)
ulash sxemasi, b) kuchlanishli
transformatorning shartli belgisi.
Ikkilamchi chulg‘amning o’ramlari soni ozgina bo‘ladi va unga yuqori ichki
qarshilikli asboblar ulanadi (masalan, voltmetr, vattmetr, schetchiklarning kuchlanish
g‘altaklari). Shuning uchun ikkilamchi chulg‘amdan juda kichik tok o‘tadi. Demak,
kuchlanish transformatori oddiy kuch transformatori singari
salt yurish rejimida
ishlaydi. Kuchlanish transformatori yuqori kuchlanishni 100 V gacha kamaytirib
beradi. Shuning uchun ikkilamchi chulg‘amga 100 V li voltmetr ulanadi.
U holda
birlamchi kuchlanish:
U
I
=U
2
K
U
K
U
- transformatsiya koeffitsiyenti.
Kuchlanish transformatorlari bir fazali va uch fazali qilib ishlab chiqariladi. Bir
fazali kuchlanish transformatorning ulash sxemasi 4.14,
b - rasmda ko‘rsatilgan.
Tok transformatori
Tok transformatorlari katta o‘zgaruvchan toklarni o‘lchashda qo’llaniladi.
Ularning birlamchi chulg‘ami ampermetr singari liniya kesimiga ulanadi va o‘ramlar
soni kam, ba’zida bir - ikki o‘ram yoki qalin o‘tkazgichning bir qismi bo’ladi.
Ikkilamchi chulg‘amda o‘ramlar soni ko‘p bo‘ladi va u 5 amperga (ba’zan 10
amperga) mo‘ljallangan bo‘lib, vattmetrlar, ampermetrlar va boshqa asboblarning tok
chulg‘amiga parallel ulanadi (4.15 - rasm).
