5--amaliy mashg’ulot
Gidrobosuvchi muftali uzatmalar qutulari tuzilishi hamda ishlashi .
Ishdan maqsad: Gidrobosuvchi muftali uzatmalar qutisining tuzilishi, ishlashi va kinematik sxemalari tahlil qilish o`rganish.
Kerakli uskunalar: TTZ-80 va T-150 traktori transmissiyasining qirqimlari, uzatmalar qutisi, uzel va mexanizmlarining montaj stendlari, maketlar, chizmalar, plakatlar va asboblar to`plami.
Ishni bajarish tartibi
1. Traktorlarlarning Gidrobosuvchi muftali uzatmalar , uzel va detallarning montaj stendlari, maketlar, chizmalar, plakatlardan foydalanib, Gidrobosuvchi muftali uzatmalar tuzilishi, ishlashi va rostlanishini o`rganish.
2. O`qituvchi ko`rsatmasiga ko`ra Gidrobosuvchi muftali uzatmalar qutisining kinematik sxemasini chizish va barcha uzatmada ilashmaga kiruvchi g`ildiraklar sonini aniqlash hamda sonini hisoblash.
3. Olingan ma`lumotlarni jadvalga kiritish.
4. O`qituvchi ko`rsatmasiga binoan uzatmalar qutisi alohida qism va detallarning eskizlarini chizish.
Traktor agregati ishlaganda qishloq xo‘jalik mashinalari turli qarshilik ko'rsatadi, avtomobil o'rnidan qo‘zg‘alishida, tepalikka chiqishda vaog'ir yo‘l sharoitlarida yurganda uning motoriga zo‘r keladi. Shuqarshiliklami yengib harakat etishi uchun traktor va avtomobildanturli tortish kuchi talab etiladi, ya’ni yetakchi g'ildiraklariga (yokiyctakchi yulduzchalariga) uzatiladigan burovchi moment keng miqyosdao'zgar-tirilishi kerak.Uzatmalar qutisi motor bilan yetakchi g'ildiraklar (yulduzchalar) orasidagiuzatish sonini o'zgartiradi, ya’ni motorning quvvati va valiningaylanishlar soni o'zgartirilmagani holda, traktor yoki avtomobilning yurishtezli-gini o'zgartinb, uning tortish kuchini o'zgartiradi, shuningdek, tirsaldivaining doim bir tomonga aylanishiga qapamay, traktor va avtomobilnioldinga yoki ketinga yurgizadi. Ba’zi traktorlar oldinga necha turli tezlikdaharakat qilsa, ketinga ham shuncha tezlikda harakat qiiadi.Bundan tashqari, uzatmalar qutisi traktor yoki avtomobil to'xtatib
qo'yilganda motomi ishlatishga, ya’ni motorni ishga tushirish, saltishlatish va undan statsionar ishlarda foydalanish imkonini beradi.Quvvat olish vali va harakatlantirish shkivi ko'pincha uzatmalar qutisiorqali harakatga keltiriladi.
Zamonaviy traktor va avtomobillarda, asosan, shestemali uzatmalarqutisi qo'llaniladi. Bunda harakat motor validan traktor yoki avtomobilningyetakchi qismlariga tislilanning soni turlicha boMgan shestemalarorqali uzatiladi. Yetaklanuvchi shestema o‘rnatilgan vaining harakattezligi qancha kamaytirilsa, uning tortish kuchi shuncha ortadi. Yetakchiva yetaklanuvchi shesterna orasiga qo'shimcha shestema qo'shilsa,traktor yoki avtomobil ketinga yuradi.
Uzatmalar qutisi uning devorlaridagi podshipniklarga o'rnatilganvallar, bu vallarga kiygizilgan shestemalar va ularni bir-biriga almashtiribqo'shadigan (ilashtiradigan) mexanizmdan iborat.Uzatmalar quiisi (17.1-rasm) кофи81 (/) ning devorlaridagi yumalanishpodshipniklariga yuqorigi yetakchi (birlamchi) val (19) va pastkiyetaklanuvchi (ikkilamchi) val ( 17) o'rnatilgan. Aylanma harakat ilashishmuftasidan birlamchi val orqali yetaklanuvchi valga, bundan esa konusshesterna (12) orqali asosiy uzatrnaga uzatiladi.Yetakchi valning shlitsalariga yakka shesterna (18) li va qo'shaloqshesterna (10, 11) li karetkalar o‘tqazilgan. Karetkalar val bilan birgaaylanadi va ularni vilka (2, 6) yordamida val bo‘ylab siljitish mumkin.Shestemalar (13, 14, 15) yetaklanuvchi val (17) ga mahkamlangan va
u bilan birga aylanadi.Uzatmalar qutisining almashtirib qo‘shish mexanizmi qutiningqopqog'i (3) ga joylashtirilib, richag (5), kulisa (4), suriluvchi steijenlar(8, 9) va fiksatorlar (7) dan iborat.
|
